Açık Öğretim Lisesi

BİYOLOJİ 3

Bilim adamının özellikleri
• Yeniliklere açık ve aydın olma
• Akılcı ve gerçekçi olma
• Dikkatli ve gözlemci olma
Nicel gözleme örnek: Odanın genişliği üç metredir.
Üreticiler: Canlı (biyotik) etmenlerdendir.
Tüketiciler: Canlı (biyotik) etmenlerdendir.
Eğrelti otu: Ototrof beslenen bir canlıdır.
Habitat: Bir organizmanın doğal olarak yaşadığı ve üreyebildiği yere denir.
Komünite: Belirli bir alanda yaşayan farklı popülasyonların hepsine birden denir.
Gölbaşı’nda ki canlılar: Komiteye örnektir.
Üçüncül tüketiciler: Besin piramidinin son basamağında bulunur.
Hava kirliliğine karşı alınabilecek önlemler
• Sanayi tesisleri yerleşim yerlerinden uzaklara kurulmalı
• Kara yolu taşımacılığı yerine demir yolu ve deniz yolu taşımacılığına ağırlık verilmeli
• Yeşil alanlar artırılı, orman yangınları önlenmeli
Kommensalizm: Bir yaşama birliğindeki canlılardan biri bu birlikten faydalanırken, diğeri ne fayda ne de zarar görmektedir.Bu tip yaşama birliğine denir.
Parazit yaşam: Bir arada yaşayan canlılardan bir tanesi yarar görürken diğerinin gördüğü zarar simbiyotik ilişki tipi buna parazit yaşam diyoruz.
Mutualizm: Likenlerde mutualizm ortak yaşam görünür.
Abiyotik cansız etmenler: Su, Işık, Mineral
Ses, ışık, karbondioksit: Canlıların davranışını etkiler.
Etoloji: İnsan ve hayvanlarda davranışların mekanizmasını ve gelişimini inceleyen bilim.
Bilim: Tarafsız deney ve gözlemlerle elde edilen düzenli bilgi birikimidir.
Bilim adamında bulunması gereken özellikler
• Meraklı ve iyi bir gözlemci olma
• Akılcı ve gerçekçi davranma
• Yaptığı çalışmalarda dikkatli, kararlı ve şüpheci olma
Yöntem Basamakları: Problemi bulmak, Hipotez kurmak, Hipotezle ilgili tahminlerde bulunmak, kontrollü deney yapmak, Bulguları değerlendirerek sonuç çıkarmak
Problemi belirler: Bilim adamı bilimsel çalışmaya başlarken ilk olarak problemi belirler.
Veri: Belirli bir problemle ilgili gerçektir.
Hipotez: Bir problem için önerilen geçici çözüm
Kanun: Herkes tarafından aynı koşullarla tekrarlandığında aynı sonuçlar alındığı ve tüm dünyada kabul edilen bilimsel kurallara denir.
Vital inceleme: Herhangi bir canlının doğrudan sıvı bir ortam içinde mikroskopla incelenmesi
Fiksasyon: Canlı hücrenin yapısının değişmemesi veya bozulmaması için aniden öldürülmesi işlemine denir.
Bitkiler: Çevrenin canlı (biyotik) faktörlerindendir.
Mineraller: İnorganik besin guruplarındandır.
Mineral: Ototrof canlılar tarafından organik besin üretiminde kullanılan maddelerdendir.
Ototrof: İneorganik maddeleri kullanarak organik yapan madde yapan canlı grupta yer alır.
Heterotrof: Cansız maddelerin çok uzun bir kimyasal evrim geçirerek canlıyı oluşturduğu görüşünü kabul eder.
Bitki: Besin zincirinde üreticiler içinde yer alır.
Popülasyon : Belirli bir bölgede bulunan aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluğa denir.
Popülasyon yoğunluğu: Popülasyonda birim alana düşen canlı sayısına denir.
Sükselasyon: Bir komitede olumsuz şartlar sonucu baskın türün yerine başka bir türün baskın durumuna geçmesine denir.
Ötrifikasyon: Su kirlenmesinde, kirlenmeden dolayı ortamda aşırı bitki üremesine denir.
Toprak kirliliğine neden olan etmenler
• Plansız kentleşme
• Evsel, sanayi ve hastane atıkları
• Hava kirliliği sonucu oluşan asit yağmurları
Köklerin suya yönelmesi: Bitkilerde hidrotropizma hareketlerindendir.
Hidrotropizma: Bitki köklerinin suya yönelme hareketi.
Kemotropizma : Bitki köklerinin suda çözülmüş olan kimyasal maddelere yönelmesine denir.
Biyogenez: Canlıların, kendilerine benzer canlılardan üreme yolu ile oluşturduğu savunan görüştür.
Lamarck: Evrimle ilgili olarak, kullanılan organın geliştiği , kullanılmayanların ise zamanla zayıfladığını ve köreldiğini söyleyen bilim adamı
Carolus Linnaeus: İlk bilimsel sınıflandırmayı yapmıştır.
Aristo: Hayatın başlangıcı ile ilgili görüşlerden “Kendiliğinden oluş (Abiyogenez)” görüşünü, ortaya atan bilim adamı.
Aristo: Canlılarla ilgili ilk sınıflandırmayı yapmıştır.
Wilmut: Bir koyundan alınan vücut hücresinin çekirdeğini, başka bir koyuna ait çekirdeği çıkarılmış yumurta hücresine aktaran ve diğer koyunun genetik ikizini elde eden bilim adamı
Pasteur: Kuduz aşısını bulan bilim adamı
Modifikasyon: Çevrenin etkisi ile vücut hücrelerinde görülen ve kalıtsal olmayan değişikliklere denir.
Mutasyon: Canlılarda genetik materyali olan DNA’ da meydana gelen değişikliklere denir.
Taksonomi: Canlıların benzerliklerini ve akrabalık derecelerini inceler.
Fizyoloji: Canlılarda doku ve organların çalışmasını, işleyişini görevlerini inceler.
Morfoloji: Canlıların dış görünüşlerini, inceleyen, biyolojinin alt bilim dalı.
Sitoloji: Hücrenin yapı, görev ve çoğalma ile ilgili özelliklerini inceler
Ekoloji: Biyolojinin alt bilim dalı, canlıların çevreleri ve birbirleriyle ilişkilerini inceler
Biyolojinin uygulama alanları: Ekoloji, Biyomekanik, Biyoteknoloji, Su ürünleri
Laboratuvarda uyulması gereken kurallar.
• Çalışılacak masanın üzerinde aletler temiz olmalı
• Yapılacak çalışmalar hakkında önceden bilgi edinmek
• Deneyden elde edilen veriler uygulama basamaklarına göre not edilmeli
• Asit – baz gibi tehlikeli maddelerle çalışırken dikkatli olmak
• Laboratuara girildiğinde eller yıkanarak çalışmaya başlanmalı
Üreticiler, Ayrıştırıcılar: Biyolojinin canlı etmenler içinde incelenir.
Algler: Ototrof canlılardır.
Tuz: İnorganik besin grubundandır.
Vitamin: Organik besin gruplarındandır.
Yağ: Organik besin grubundandır.
Kartal: Sadece et ile beslenir
Tavşan: Bir grup lideri yoktur.
Domuz: Omnivor canlılardandır.
Ayı: Omnivor canlılardandır.
Koyun: Herbivor canlılardandır.
Ot – Tavşan – Yılan – Kartal: Besin zincirine örnektir.
Atmosferde karbondioksit’in kaynağı
• Atık ve ölülerdeki bozulma
• Fosil yakıtların kullanılması
• Solunum
Dışkının sulara karışması ile oluşacak hastalıklar: Sarılık, Kolera, Tifo
Çevre sorunlarının ciddi boyutlara ulaşmasının nedenleri
• Hızlı sanayileşme
• Çarpık kentleşme
• Doğal kaynakları bilinçsizce kullanma
Fotonasti’ye örnek : Akşam sefası bitkisinin çiçeklerinin akşam açıp gündüz ışıkta kapanması sonucu oluşan bir hareket çeşididir.
Oksijen: Besin maddelerini yakarak enerji etmek için oksijen gereklidir.
Evrimi desteklemekte
• Fosillerden sağlanan kanıtlar
• Morfolojiden elde edilen kanıtlar
• Evcilleştirmeden elde edilen kanıtlar
• Genetik ve sitolojiden elde edilen kanıtlar.
İyi bir hipotezde bulunanlar
• Yeni tahminler yapılmasına olanak sağlamak
• Gerçeklerin bulunmasına olanak sağlamak
• Eldeki verilere ters düşmemek
Psikoji: Biyoloji ile karşılıklı etkileşimi vardır.
Işık, yağış, sıcaklık, hava hareketleri: Bir bölgede iklim özelliklerinin belirlenmesinde etkilidir.
Toprak kirliliğinin etmenleri
• Plansız kentleşme
• Evsel ve hastane atıkları
• Radyoaktif atıklar
• Gübrelemedeki yanlış uygulama.
Toprağın yapısı, pH’ sı, içerdiği mineral toprağın özelliği: Bir bölgedeki bitki ve hayvan çeşitliliğini belirler.
Hem ototrof hem de heterotrof beslenen bitkilerin yaşadığı toprak Azot bakımından fakirdir.
Azotun toprağa bağlanmasında etki
• Şimşek ve yıldırım gibi hava olaylarının olması
• Baklagillerin kökünde yaşayan bakterilerin azot gazını almaları
• Ölü bitki ve hayvanların yapıları ayrıştırıcılar tarafından parçalanması
İnsanlarda biyolojik saate bağlı olarak değişkenler: Hormon sağlısının miktarı, Vücut sıcaklığı, Nabız sayısı
Işık etkili olduğu yerler
• Bazı hayvanların üreme faaliyetlerinde
• Göç olaylarında
• Deride pigment üretiminde
Fosfor döngüsü
• Bitki ve hayvan atıklarının ayrıştırıcılar tarafından parçalanması ile inorganik fosfat oluşur.
• Fosforlu kayaçların aşınması ile fosfor sulara geçer.
• Fosfor, atmosferde bulunmaz.