Tarih 4 Ders Notlarım
Gönderilme zamanı: 26 Ağu 2012, 00:44
I.Ahmet Dönemi
• Osmanlı Devletinde Osmanlı ailesinin en yaşlı ve olgun olanının tahta geçirilmesi
• Ekber ve erşet usulünün uygulamaya konulması
• Tahta geçiş usulünde değişiklik yapılması
2010 ocak 2011 ocak, mayıs 2012 ocak, temmuz sınavında çıktı.
II. Mahmut Dönemi
• Yeniçeri ocağının kaldırılması
• Posta servilerinin kurulması
• Tıphane-i Amire (Doktor ihtiyacını karşılamak)
• Cerrahane-i mamure (Doktor ihtiyacını karşılamak için kuruldu)
Asakir-i Mensure-i Muhammediye
• Mehterhaneyi kaldırarak yerine Askerî Mızıka Örgütünü kurdu
• Harp okulunu açtı
• Bakanlıkların kurulması
• Tımar sisteminin kaldırılması
• İlk nüfus sayımının yapılması
• Eğitim ve öğretimde ilk önemli adımlar atıldı.
• İlk öğretimi zorunlu hale getirdi
• Mekteb-i harbiyenin açılması.
2008 ağustos 2009 mayıs 2010 mayıs 2011 ocak 2012 mayıs, temmuz sınavında çıktı.
II. Mahmut döneminde devlet kurumlarında yapılan değişiklik sonucu “Sadrazamlık” unvanı yerini “Başvekalet” almıştır
2012 ocak sınavında çıktı.
III. Selim Dönemi
• Mühendishane-i Berri-i Hümanyum’u kurdu
• İlk kez Avrupa başkentlerinde sürekli olarak elçilik kurdu.
• Türk musikisine “Süz-i Dilara” makamını kazandırdı.
• Nizami Cedit ordusu kurulmuştu
2009 mayıs 2010 ağustos 2011 temmuz 2012 mayıs, temmuz sınavında çıktı.
II. Abdülhamit
• İtibar-i milli bankasını açtı
2010 ocak, mayıs sınavında çıktı.
Kanuni Sultan Süleyman
• Darül hadis-i medresesini kurdu
• 46 yıl padişahlık yaptı
2009 ağustos sınavında çıktı.
Fatih Sultan Mehmet
• Topkapı sarayını yaptı
• Şah-ı Seman medresesini yaptı
• Divan toplantılarının başkanlığı padişahtan veziriaza¬ma bırakılmıştır
200 ağustos 2009 ocak, mayıs sınavında çıktı.
Orhan Bey ( Orhan Gazi)
• Divan teşkilatını kurdu
• Yaya ve müsellim orduları kuruldu.
2008 ağustos 2012 ocak sınavında çıktı.
Seyit Ali Reis: Ünlü Osmanlı Denizcisidir
2011 temmuz sınavında çıktı.
Piri Reis
• Eseri: Kitab-ı Bahriye
• Yaptığı Dünya Haritası ile Türk denizciliğini bilimsel açıdan ispatlayan ünlü Türk Denizcisidir.
2008 mayıs 2009 ağustos 2011 mayıs sınavında çıktı.
Mimar Mehmet Ağa: Sultan Ahmet camisini yaptı
2011 temmuz sınavında çıtı
Mimar Sinan
• Çıraklık dönemi eseri: İstanbul Şehzade Camii
• Kalfalık dönemi eseri: Süleymaniye Camii
• Ustalık dönemi eseri: Selimiye Camii
2008 ağustos 2010 mayıs sınavında çıktı.
Kayserili Davut: Osmanlı Devletinin kuruluş dönemi bilim adamıdır.
2010 ocak sınavında çıktı.
Prens Sabahattin : (Aydın) Görüşü Devlet yönetiminde Adem-i merkezciliğini savunduyordu
2011 mayıs sınavında çıktı.
Hoca Saadettin Efendi: Takiyüttün Mehmet ile 16. yüzyılda İstanbul rasathanesini kurdu
2010 mayıs sınavında çıktı.
Francois Baron de Tatt: Sürat topçuları ocağını kuran Macar asıllı Fransız
2009 mayıs sınavında çıktı.
Mithat Paşa: Çiftçiye kredi sağlamak amacıyla ( Memleket Sandıklarını ) kurdu
2008 mayıs 2010 ağustos sınavında çıktı.
Katip Çelebi: Fezleke, Cihannüma, Keşfü’z zunun
2010 ağustos 2011 temmuz sınavında çıktı.
Mithat Paşa: Islahhane ( Sanat okulu) açtı
2010 mayıs sınavında çıktı.
Nedim: Lale Devrinin ünlü şairi
2010 ocak 2012 temmuz sınavında çıktı.
Tekke Edebiyatı: İbrahim Gülşeni
Halk Edebiyatı: Köroğlu
Divan Edebiyatı: Fuzuli
2011 mayıs sınavında çıktı.
16. yüzyıl Divan şairleri: Baki, Fuzili, Zati
2009 ocak sınavında çıktı.
17. yüzyıl Divan şairleri: Nef’i
2009 ağustos sınavında çıktı.
Minyatür Sanatı: Nakkaş Osman, Nigari
2011 temmuz sınavında çıktı.
Osmanlının yazışma dili: Türkçe
Osmanlı Bilim dili: Arapça
2009 ağustos 2011 ocak sınavında çıktı
Bellini: Fatih Sultan Mehmet’in portesini yapan ünlü ressam
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Osmanlının kullandığı yazı çeşitleri: Nesih, Divani, Siyakat
2009 ocak sınavında çıktı.
Hat yazı çeşitleri: Sülüs, Reyhani, Rik’a
2008 mayıs 2011 mayıs sınavında çıktı.
Hattat: “Çok güzel el yazısı yazan sanatçı” anlamında kullanılan kavram.
2012 mayıs sınavında çıktı.
3 Mart 1924:
• T.C Devleti Osmanlı Devletinde açılmış olan azınlık ve yabancı okulları tamamıyla devletine aldı
• Tevhid-i tedrisat kanunu kabul edildi.
2010 ocak 2012 ocak sınavında çıktı.
1857 yılı: “Marif Umumiye Nezareti” bugünkü ( Milli Egitim Bakanlığı)
2009 mayıs 2010 ağustos sınavında çıktı.
1868 yılı: Lise düzeyi eğitim vermek için Galatasaray sultanisi İstanbul’da açıldı.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Saint Benoit Lisesi: Osmanlı topraklarında açılan ilk yabancı okul
2009 ağustos 2010 Ağustos sınavında çıktı.
Darülhendese: Matematik alanında uzmanlaşan medrese
2011 mayıs sınavında çıktı.
Medrese: İlmiye sınıfının yetiştirildiği kuruluş
2008 mayıs sınavında çıktı.
İstanbul Üniversitesi: Darülfünunun 1933 yılında kapatılmasından sonra yerine açıldı.
2008 mayıs sınavında çıktı.
Mühendis- Bahr-i Hümanyum: Deniz harp okulu
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Osmanlı Devletinde Medrese eğitim sınıfları: Haric, Dahil, Sahn
1912 yılı: Osmanlı Devleti Stocholm’de yapılan olimpiyatlara katıldı.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlı Klasik Dönem 1944 Osmanlı Devleti
Divan-ı Hümanyum ---------------------------- Osmanlı Devleti
Vezir-i Azam -------------------------------------- Dahiliye Nezareti
Sadaret Kethüdalığı ------------------------------- Hariciye Nezareti
Şeyhül İslam ---------------------------------------- Şeyhül İslam
2011 mayıs sınavında çıktı.
Yeni Saray: İstanbul Topkapı sarayının diğer adı
2010 ocak sınavında çıktı.
Babı Ali: 18. yüzyılda Osmanlı hükümetinin diğer adı
2011 mayıs sınavında çıktı.
Tuna: 1864 yılında vilayet nizamiyesi uygulanan şehir
2011 mayıs sınavında çıktı.
Bank-ı Dersaadet: 1847 Osmanlıda ilk bankası
2008 mayıs 2009 ağustos 2011 ocak, temmuz 2012 mayıs sınavında çıktı.
İtibar-ı Milli Bankası: II. Abdülhamit açtı
Menafi sandığı ve Emniyet sandığı: Bu günkü ziraat bankasının temelini attılar
2009 ocak sınavında çıktı.
Divan Edebiyatı, Halk Edebiyatı, Tekke Edebiyatı: 19. yüzyıla kadar üç koldan gelişti.
İstanbul’un eski adları: Asitane, Darulmülk, Derssaadet
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Enderun: Osmanlı sarayında bulunan devlet yöneticilerin yetiştirildiği saray okulu 1909 yılına kadar hizmet vermiştir.
2009 mayıs 2010 ağustos 2011 temmuz 2012 temmuz sınavında çıktı.
Çıkma: Enderun’daki odalarda eğitimini tamamlayan kişilerin bir göreve tayin edilme usulüne denir.
2012 mayıs sınavında çıktı.
Birun: Sarayın dış bölümü
2009 ağustos 2011 mayıs sınavında çıktı
Divan: Osmanlı Devleti’nde en önemli askeri, siyasi, ekonomik ve sosyal sorunlar bu kurumda görüşülerek karara bağlanırdı.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Has Oda: Rütbece en yüksek hizmetliler bulunurdu
2011 temmuz sınavında çıktı.
Arz Odası: Osmanlı padişahlarının divan üyeleri ve yabancı elçileri kabul ettiği yer
2009 ocak 2011 ocak sınavında çıktı.
Seyfiye:
• Divan-ı hümayumda padişahların yürütme gücünü temsil eden kol
• Padişahın örfe dayalı olarak koyduğu kuralları uygulayan koldur.
• Seyfiyenin iki önemli görevi yönetim-askerlik
Not: Seyfiyenin diğer adı – Ehl-i örf
2008 ağustos 2010 ocak, mayıs 2011 mayıs sınavında çıktı
İlmiye: Diğer adı Ehl-i Şerri (ilmiye sınıfı, Kadı, müderris, Şeyhülislam, (müftü), imam.
2011 mayıs, temmuz 2012 mayıs sınavında çıktı.
Şeyhülislam : Osmanlı Devletin’ nin, devlet işlerinin ve alınan kararların İslam hukukuna uygun olup olmadığı konusunda görüş bildiren görevlisi
2012 mayıs sınavında çıktı.
Kalemiye: Divan-ı hümayumda defterdarların ve nişancıların temsil ettiği sınıf
2011 temmuz sınavında çıktı.
Defterdar: Osmanlı Devletin bütün maliye işlerinden, gelir ve giderlerinden sorumlu olan divan üyesidir.
2012 ocak sınavında çıktı.
Reaya: Osmanlı Devletinde Yönetilenlerin oluşturduğu sınıf
2011 temmuz 2012 ocak, temmuz sınavında çıktı.
Mültezim: Osmanlı’da iltizamı üzerine alan kişiye denir.
2012 temmuz sınavında çıtı
Lonca: Mesleki eğitim kurumları teşkilatı
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Lonca teşkilatının temel amacı: Üretici ve tüketiciyi korumak
2012 temmuz sınavında çıktı.
Kethüda: Lonca görevinde örgüt ve hükümet arasındaki ilişkiyi yürütürdü.
2008 mayıs 2010 mayıs 2012 ocak sınavında çıktı.
Ehil-i hibre: Her loncada malların niteliği hakkında görüş bildiren fiyatların tespitinde yardımcı olan ve anlaşmazlıkları çözümleyen görevli
Kazasker: Divan-ı Hümayumda büyük davalara bakan ve müderrislerin atama ve görevden alma işleriyle ilgilenen divan üyesi
2010 ocak sınavında çıktı.
Kadıasker: Divan-ı Hümayumda ilmiye sınıfının temsil ettiği görevli
2011 ocak, 2012 temmuz sınavında çıktı.
Kaptan-ı derya: Divan üyelerinden aynı zamanda “Cezairi Bahri Sefid” adıyla oluşturulan eyaletin de yöneticisidir.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Sadrazam: Osmanlı’daa İstanbul şehrinin güvenliğinden ve düzeninden doğrudan sorumlu olan kişidir.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Osmanlı Devletinin Yönetim biçimleri: Eyalet, Sancak, Divan
Eyalet: Osmanlı Devleti’nde en büyük idari birim
2012 temmuz sınavında çıktı.
Dikey hareketlilik: Reayadan biri savaşta gösterdiği başarıdan sonra seyfiye sınıfına geçmesi
2010 mayıs sınavında çıktı.
Yatay hareketlilik: Osmanlı Devletinin balkanlarda fethettiği topraklara Müslüman Türklerin yerleştirilmesine denir
2008 mayıs 2009 mayıs 2011 ocak sınavında çıktı
Duyun-ı Umumiye idaresi: Osmanlının dış borçlarını karşılamak amacıyla kuruldu
2011 ocak sınavında çıktı
Zahire Hazinesi: İstanbul’un yiyecek ihtiyacını karşılamak için kuruldu.
2008 mayıs 2011 ocak sınavında çıktı
Encümen-i Danış
• 1851 yılında bir bilim kültür akademisi olarak çalışması amacıyla kuruldu
• Kuruluş amacı en yüksek öğretimde okutulacak ders kitaplarını hazırlamak
• Bu kuruluş 1962 yılında kapatıldı
2010 ocak sınavında çıktı.
Divan-ı Ahkam-ı Adliye : Yargıtay
2011 temmuz 2012 mayıs sınavında çıktı.
Arz-ı Miri: Mülkiyet hakkı devlete ait olan yalnız işletmek şartı ile sahiplerinin üzerine bırakılan topraklar
2011 temmuz sınavında çıktı.
Miri arazi: Osmanlı Devletinde mülkiyet hakkı devlete ait olan yalnız işlemek şartıyla sahiplerinin üzerine bırakılan arazi.
2011 ocak temmuz sınavında çıktı
Miri arazinin bölümleri: Mukataa, Yurtluk, Malikane, Ocaklık, Paşmaklık
2011 ocak, temmuz 2012 ocak sınavında çıktı.
Şer-i vergiler: Öşr, Cizye, Haraç
2010 mayıs 2011 temmuz 2012 mayıs sınavında çıktı.
Dirlik topraklar: Gelirlerine göre üç’e ayrılırlar has, zeamet, tımar
2009 ağustos sınavında çıktı.
Öşri topraklar: Fethedilen topraklara Müslümanların yerleştirilmesi
Nişancı: Osmanlı Devletinde divandan çıkan her türlü belgenin üzerine padişahın imzası hükmündeki turayı çeken görevli
2008 mayıs sınavında çıktı.
Niyabent Resmi: Osmanlı Devletinde yöneticilerin yönetim sırasında reayadan aldıkları vergi
2008 ağustos sınavında çıktı.
Haraciye: Osmanlı devletinde Müslüman olmayan halkın elindeki topraklar
2008 ağustos sınavında çıktı.
Çiftbozan:
• Osmanlı Devletinde toprağını boş bırakan köylüden alınan vergi
• Osmanlıdaki toplumda yatay hareketlilikle doğrudan ilişkisi vardır.
2008 mayıs, ağustos sınavında çıktı.
Çiftresmi: Örfi vergilerden biridir
2009 mayıs sınavında çıktı.
Muhtesip: Osmanlı Devletinde kadı adına esnafı denetleyen görevli
2008 ağustos 2012 mayıs sınavında çıktı.
Ulufe: Kapıkulu askerlerinin üç ayda aldıklar maaş
2008 mayıs sınavında çıktı.
Cemaat: Osmanlı Devletinde din dil ve gelenek özelliklerine sahip ayrı guruplar.
2010 ocak sınavında çıktı.
Kültür: “ Toplumların tarih boyunca oluşturdukları dil, din, gelenek, sanat ve hayat tarzı gibi maddi ve manevi değerlerin bütününe denir” .
2010 ocak sınavında çıktı.
Kalemiye: Divan-ı Hümanyumda defterdar ve nişancının temsil ettiği sınıf
Şehirliler sınıfı: Tacir, Esnaf, Asker
2011 temmuz sınavında çıktı.
Lonca teşkilatında görev alanlar: Şeyh, Yiğitbaşı, Ehl-i hibre
2011 mayıs, temmuz sınavında çıktı
Ehl-i hibre: Her loncada malların niteliği hakkında görüş bildiren, fiyatların tespitinde yardımcı olan ve anlaşmazlıkları çözümleyen görevli.
2009 mayıs 2011 ocak sınavında çıktı
Ağnam: Küçükbaş hayvan sahiplerinden alınan vergi
2010 ıocak sınavında çıktı.
Salyaneli Eyaletler: Osmanlı Devletinde tımar sistemi uygulanan eyaletler
2010 ocak sınavında çıktı.
Kapitülasyon: Osmanlı Devletinde gelir kaynaklarından biri olan gümrük vergilerinin değerini yitirmesi ( Bir ülkede yabancılara tanınan ticari imtiyaz)
2009 ağustos 2010 ağustos 2011 mayıs sınavında çıktı.
Avarız:
• Osmanlı ordusunun iaşesini ve diğer gereksinimleri için reayadan alınan olağan üstü durum vergisine verilen isim
• Örfi vergilerden biridir
2009 ocak 2010 ağustos 2011 ocak sınavında çıktı
Humbaracı ocağı: Osmanlı ordusunda havan topu ve el bombası yapımında sorumlu olan sınıf
2008 mayıs 2009 ağustos 2010 ağustos 2012 mayıs sınavında çıktı.
Yeniçerilerin görevi
• Askerlik dışında başka iş yapmazlardı
• Emekli olana kadar evlenmezlerdi
• Komutanlarına yeniçeri Ağası denirdi
2008 mayıs sınavında çıktı.
Sipahilerin görevi
• Atlı asker beslemek
• Üretim araçlarını temin etmek
• Üretimin devamlılığını sağlamak
2008 ağustos sınavında çıktı.
Tımarlı Sipahiler:
• Osmanlıda, savaş durumunda silahaltına alınan, barış durumunda ise tarımla uğraşan askeri birim.
• Osmanlı ordusundaki bu bölümün temeli toprak yönetimine dayanıyordu.
2012 mayıs, temmuz sınavında çıktı.
Tımar sistemi: Selçuklularda “ikta sistemi” olarak uyğulanmıştır
2012 mayıs sınavında çıktı.
İltizam sistemi: Kanunların saptadığı vergileri yükümlülerden toplama ve devlet hazinesine aktarma görevinin açık artırma yoluyla ve belli şartlarla bazı şahıslara devredilmesi yönetimidir.
2012 mayıs sınavında çıktı.
Ayan: Osmanlı Devletinde bir bölgenin bir kasabanın veya bir sınıfın önem kazanmış ileri gelenleri.
2009 ocak sınavında çıktı.
Ayan’ın görevi
• Halk ile yönetim arasında aracı
• Asker ve vergi toplanmasına yardımcı olurlardı
• Kadının bildirdiği emirleri halka iletirdi
2008 ağustos sınavında çıktı.
Hekimler: Osmanlıda ilmiye sınıfında dahil zümredir.
Müderris: Medresde ders okutan profösör
2009 ocak, ağustos sınavında çıktı.
Hahambaşı: Musevi vatandaşların Osmanlı Devleti ile olan ilişkilerini düzenler
2012 temmuz sınavında çıktı.
Selamlık: Osmanlı Devleti’nde, padişahların Cuma günleri bir camiye gidip , namaz kılıp, hutbe dinlemesi ve saraya dönmesi törenine verilen ad
2012 ocak sınavında çıktı.
Akçe: Osmanlıda sikke denilen gümüş para
2010 ocak 2011 temmuz sınavında çıktı.
Kaime: 1839’da Osmanlıda ilk kağıt para
2011 mayıs sınavında çıktı.
Madeni paralar: Akçe, kırmızı, sikke-i hasena
2011 mayıs sınavında çıktı.
Abdülmecit: İlk kağıt para çıkarılmıştır.
2012 ocak sınavında çıktı.
Osmanlı Devleti’nde 1844 yılında ekonomi alanında yapılan düzenleme ile 100 kuruş 1 Osmanlı lirası olarak belirlenmiştir
2012 temmuz sınavında çıktı.
Vakıf: Bir şeyi vakıf durumuna getiren
Mevkuf: Vakfedilmiş her türlü mal
Vakfiye: Vakfın kuruluş belgesi
2008 mayıs 2010 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlıda yönetim birimleri: Eyalet, Sancak, Kaza
2011 ocak sınavında çıktı.
Taşra yönetimi: Muhtesip, Beylerbeyi, Sancakbeyi
2011 ocak sınavında çıktı.
Beylerbeyi: Osmanlı Devletinde en büyük birimleri olan eyalet yöneticisi
2010 ocak 2012 ocak sınavında çıktı.
İlk kahvehane: Osmanlıda 1554 yılında yapıldı
2010 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlı klasik Türk kültürü: 1300 – 1700
2010 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlı Toplumu: Reaya – Askeri sınıf
Askeri sınıf (yönetenler sınıfı) : Seyfiye, İlmiye, Kalemiye
2009 ağustos 2012 mayıs, temmuz sınavında çıktı.
Balta limanı antlaşması: 1838 yılında Osmanlı Devleti ihracat dan aldığı vergi oranı %12 ithalattan aldığı vergi oranını da %5 olarak belirledi
2009 ocak sınavında çıktı
İlk özel Türk gazetesi:1860 Agah efendi ve Şinasi nin çıkardığıTercüman-ı Ahval gazetesi
2009 ocak sınavında çıktı.
Kanuniesasi : 1876’da yürürlüğe girmesi ile Osmanlı Devleti padişahlarla birlikte yönetime ortak olunması
2009 ocak 2012 mayıs sınavında çıktı.
Kırım savaşı: Osmanlı Devletinin aldığı ilk dış borcu bu savaşta aldı
2009 ocak 2010 ağustos 2012 ocak sınavında çıktı.
Kapıkulu süvarileri: Osmanlıda sefer veya savaş sırasında padişahı, hazineyi, ordu ağırlıklarını, koruyan askeri sınıf
2009 mayıs sınavında çıktı.
İlk büyük enfilasyon : 16. yüzyılda oldu
2009 mayıs sınavında çıktı.
Divan-ı hümanyum’ da padişaha ait olan yetkileri kullanan sınıflar: İlmiye, kalemiye, Seyfiye
Mekteb-i maarif adliye: 19. yüzyılda devlet memurlarını yetiştirmek için kuruldu.
2009 ağustos sınavında çıktı.
Lale devri: 1718 – 1730 batının etkisinin görülmeye başladığı dönem.
2008 ağustos 2009 ağustos sınavında çıktı
İlmiye sınıfına mensup olmanın en büyük şartı: Arapça bilmek
2009 ağustos sınavında çıktı.
Tanzimat dönemi meclisleri
• Meclis-i Mala-i Ahkamı Adliye
• Şurayı Devlet
• Meclis-i Ali-i Tanzimat
2008 mayıs sınavında çıktı.
İlk nüfus sayımı: 1831’de yapıldı
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Hat sanatı ile uğraşan padişahlar: II.Mustafa, III. Ahmet, IV. Murat
2009 mayıs 2010 ağustos sınavında çıktı.
Hat sanatı ile isim yapanlar: Ahmet Karahisari, Hafız Osman, Mustafa Rakım Efendi, Mustafa İzzet Efendi
2011 ocak sınavında çıktı.
Osmanlı padişahlarının kullandıkları unvan: Sultan, Gazi, Hakan
2011 temmuz sınavında çıktı.
Köprülüler Dönemi: Osmanlı kültürünün 1300 – 1700 yılları arasındaki dönemine verilen isimdir.
2012 mayıs sınavında çıktı.
İznik : Osmanlıda ilk çini atölyesi bu şehirde açılmıştır
2012 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlı Devletinde Hükümdarların kullandıkları unvanlar: Sultan, Hakan, Han
2012 ocak sınavında çıktı.
Mustafa Itri Efendi: Klasik Türk müziği bestekarıdır:
2012 ocak sınavında çıktı.
Akli ilimler: Deney, gözlem ve araştırmalara bağlı olarak gelişen ilimlere denir
2012 ocak sınavında çıktı.
İstanbul: İlk bağımsız ermeni okulu İstanbul’da açılmıştır.
2012 ocak sınavında çıktı.
Fıkıh: İslam hukuku anlamında kullanılan bilim dalı
2008 ağustos sınavında çıktı.
2012 temmuz sınavında çıktı.
• Osmanlı Devletinde Osmanlı ailesinin en yaşlı ve olgun olanının tahta geçirilmesi
• Ekber ve erşet usulünün uygulamaya konulması
• Tahta geçiş usulünde değişiklik yapılması
2010 ocak 2011 ocak, mayıs 2012 ocak, temmuz sınavında çıktı.
II. Mahmut Dönemi
• Yeniçeri ocağının kaldırılması
• Posta servilerinin kurulması
• Tıphane-i Amire (Doktor ihtiyacını karşılamak)
• Cerrahane-i mamure (Doktor ihtiyacını karşılamak için kuruldu)
Asakir-i Mensure-i Muhammediye
• Mehterhaneyi kaldırarak yerine Askerî Mızıka Örgütünü kurdu
• Harp okulunu açtı
• Bakanlıkların kurulması
• Tımar sisteminin kaldırılması
• İlk nüfus sayımının yapılması
• Eğitim ve öğretimde ilk önemli adımlar atıldı.
• İlk öğretimi zorunlu hale getirdi
• Mekteb-i harbiyenin açılması.
2008 ağustos 2009 mayıs 2010 mayıs 2011 ocak 2012 mayıs, temmuz sınavında çıktı.
II. Mahmut döneminde devlet kurumlarında yapılan değişiklik sonucu “Sadrazamlık” unvanı yerini “Başvekalet” almıştır
2012 ocak sınavında çıktı.
III. Selim Dönemi
• Mühendishane-i Berri-i Hümanyum’u kurdu
• İlk kez Avrupa başkentlerinde sürekli olarak elçilik kurdu.
• Türk musikisine “Süz-i Dilara” makamını kazandırdı.
• Nizami Cedit ordusu kurulmuştu
2009 mayıs 2010 ağustos 2011 temmuz 2012 mayıs, temmuz sınavında çıktı.
II. Abdülhamit
• İtibar-i milli bankasını açtı
2010 ocak, mayıs sınavında çıktı.
Kanuni Sultan Süleyman
• Darül hadis-i medresesini kurdu
• 46 yıl padişahlık yaptı
2009 ağustos sınavında çıktı.
Fatih Sultan Mehmet
• Topkapı sarayını yaptı
• Şah-ı Seman medresesini yaptı
• Divan toplantılarının başkanlığı padişahtan veziriaza¬ma bırakılmıştır
200 ağustos 2009 ocak, mayıs sınavında çıktı.
Orhan Bey ( Orhan Gazi)
• Divan teşkilatını kurdu
• Yaya ve müsellim orduları kuruldu.
2008 ağustos 2012 ocak sınavında çıktı.
Seyit Ali Reis: Ünlü Osmanlı Denizcisidir
2011 temmuz sınavında çıktı.
Piri Reis
• Eseri: Kitab-ı Bahriye
• Yaptığı Dünya Haritası ile Türk denizciliğini bilimsel açıdan ispatlayan ünlü Türk Denizcisidir.
2008 mayıs 2009 ağustos 2011 mayıs sınavında çıktı.
Mimar Mehmet Ağa: Sultan Ahmet camisini yaptı
2011 temmuz sınavında çıtı
Mimar Sinan
• Çıraklık dönemi eseri: İstanbul Şehzade Camii
• Kalfalık dönemi eseri: Süleymaniye Camii
• Ustalık dönemi eseri: Selimiye Camii
2008 ağustos 2010 mayıs sınavında çıktı.
Kayserili Davut: Osmanlı Devletinin kuruluş dönemi bilim adamıdır.
2010 ocak sınavında çıktı.
Prens Sabahattin : (Aydın) Görüşü Devlet yönetiminde Adem-i merkezciliğini savunduyordu
2011 mayıs sınavında çıktı.
Hoca Saadettin Efendi: Takiyüttün Mehmet ile 16. yüzyılda İstanbul rasathanesini kurdu
2010 mayıs sınavında çıktı.
Francois Baron de Tatt: Sürat topçuları ocağını kuran Macar asıllı Fransız
2009 mayıs sınavında çıktı.
Mithat Paşa: Çiftçiye kredi sağlamak amacıyla ( Memleket Sandıklarını ) kurdu
2008 mayıs 2010 ağustos sınavında çıktı.
Katip Çelebi: Fezleke, Cihannüma, Keşfü’z zunun
2010 ağustos 2011 temmuz sınavında çıktı.
Mithat Paşa: Islahhane ( Sanat okulu) açtı
2010 mayıs sınavında çıktı.
Nedim: Lale Devrinin ünlü şairi
2010 ocak 2012 temmuz sınavında çıktı.
Tekke Edebiyatı: İbrahim Gülşeni
Halk Edebiyatı: Köroğlu
Divan Edebiyatı: Fuzuli
2011 mayıs sınavında çıktı.
16. yüzyıl Divan şairleri: Baki, Fuzili, Zati
2009 ocak sınavında çıktı.
17. yüzyıl Divan şairleri: Nef’i
2009 ağustos sınavında çıktı.
Minyatür Sanatı: Nakkaş Osman, Nigari
2011 temmuz sınavında çıktı.
Osmanlının yazışma dili: Türkçe
Osmanlı Bilim dili: Arapça
2009 ağustos 2011 ocak sınavında çıktı
Bellini: Fatih Sultan Mehmet’in portesini yapan ünlü ressam
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Osmanlının kullandığı yazı çeşitleri: Nesih, Divani, Siyakat
2009 ocak sınavında çıktı.
Hat yazı çeşitleri: Sülüs, Reyhani, Rik’a
2008 mayıs 2011 mayıs sınavında çıktı.
Hattat: “Çok güzel el yazısı yazan sanatçı” anlamında kullanılan kavram.
2012 mayıs sınavında çıktı.
3 Mart 1924:
• T.C Devleti Osmanlı Devletinde açılmış olan azınlık ve yabancı okulları tamamıyla devletine aldı
• Tevhid-i tedrisat kanunu kabul edildi.
2010 ocak 2012 ocak sınavında çıktı.
1857 yılı: “Marif Umumiye Nezareti” bugünkü ( Milli Egitim Bakanlığı)
2009 mayıs 2010 ağustos sınavında çıktı.
1868 yılı: Lise düzeyi eğitim vermek için Galatasaray sultanisi İstanbul’da açıldı.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Saint Benoit Lisesi: Osmanlı topraklarında açılan ilk yabancı okul
2009 ağustos 2010 Ağustos sınavında çıktı.
Darülhendese: Matematik alanında uzmanlaşan medrese
2011 mayıs sınavında çıktı.
Medrese: İlmiye sınıfının yetiştirildiği kuruluş
2008 mayıs sınavında çıktı.
İstanbul Üniversitesi: Darülfünunun 1933 yılında kapatılmasından sonra yerine açıldı.
2008 mayıs sınavında çıktı.
Mühendis- Bahr-i Hümanyum: Deniz harp okulu
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Osmanlı Devletinde Medrese eğitim sınıfları: Haric, Dahil, Sahn
1912 yılı: Osmanlı Devleti Stocholm’de yapılan olimpiyatlara katıldı.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlı Klasik Dönem 1944 Osmanlı Devleti
Divan-ı Hümanyum ---------------------------- Osmanlı Devleti
Vezir-i Azam -------------------------------------- Dahiliye Nezareti
Sadaret Kethüdalığı ------------------------------- Hariciye Nezareti
Şeyhül İslam ---------------------------------------- Şeyhül İslam
2011 mayıs sınavında çıktı.
Yeni Saray: İstanbul Topkapı sarayının diğer adı
2010 ocak sınavında çıktı.
Babı Ali: 18. yüzyılda Osmanlı hükümetinin diğer adı
2011 mayıs sınavında çıktı.
Tuna: 1864 yılında vilayet nizamiyesi uygulanan şehir
2011 mayıs sınavında çıktı.
Bank-ı Dersaadet: 1847 Osmanlıda ilk bankası
2008 mayıs 2009 ağustos 2011 ocak, temmuz 2012 mayıs sınavında çıktı.
İtibar-ı Milli Bankası: II. Abdülhamit açtı
Menafi sandığı ve Emniyet sandığı: Bu günkü ziraat bankasının temelini attılar
2009 ocak sınavında çıktı.
Divan Edebiyatı, Halk Edebiyatı, Tekke Edebiyatı: 19. yüzyıla kadar üç koldan gelişti.
İstanbul’un eski adları: Asitane, Darulmülk, Derssaadet
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Enderun: Osmanlı sarayında bulunan devlet yöneticilerin yetiştirildiği saray okulu 1909 yılına kadar hizmet vermiştir.
2009 mayıs 2010 ağustos 2011 temmuz 2012 temmuz sınavında çıktı.
Çıkma: Enderun’daki odalarda eğitimini tamamlayan kişilerin bir göreve tayin edilme usulüne denir.
2012 mayıs sınavında çıktı.
Birun: Sarayın dış bölümü
2009 ağustos 2011 mayıs sınavında çıktı
Divan: Osmanlı Devleti’nde en önemli askeri, siyasi, ekonomik ve sosyal sorunlar bu kurumda görüşülerek karara bağlanırdı.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Has Oda: Rütbece en yüksek hizmetliler bulunurdu
2011 temmuz sınavında çıktı.
Arz Odası: Osmanlı padişahlarının divan üyeleri ve yabancı elçileri kabul ettiği yer
2009 ocak 2011 ocak sınavında çıktı.
Seyfiye:
• Divan-ı hümayumda padişahların yürütme gücünü temsil eden kol
• Padişahın örfe dayalı olarak koyduğu kuralları uygulayan koldur.
• Seyfiyenin iki önemli görevi yönetim-askerlik
Not: Seyfiyenin diğer adı – Ehl-i örf
2008 ağustos 2010 ocak, mayıs 2011 mayıs sınavında çıktı
İlmiye: Diğer adı Ehl-i Şerri (ilmiye sınıfı, Kadı, müderris, Şeyhülislam, (müftü), imam.
2011 mayıs, temmuz 2012 mayıs sınavında çıktı.
Şeyhülislam : Osmanlı Devletin’ nin, devlet işlerinin ve alınan kararların İslam hukukuna uygun olup olmadığı konusunda görüş bildiren görevlisi
2012 mayıs sınavında çıktı.
Kalemiye: Divan-ı hümayumda defterdarların ve nişancıların temsil ettiği sınıf
2011 temmuz sınavında çıktı.
Defterdar: Osmanlı Devletin bütün maliye işlerinden, gelir ve giderlerinden sorumlu olan divan üyesidir.
2012 ocak sınavında çıktı.
Reaya: Osmanlı Devletinde Yönetilenlerin oluşturduğu sınıf
2011 temmuz 2012 ocak, temmuz sınavında çıktı.
Mültezim: Osmanlı’da iltizamı üzerine alan kişiye denir.
2012 temmuz sınavında çıtı
Lonca: Mesleki eğitim kurumları teşkilatı
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Lonca teşkilatının temel amacı: Üretici ve tüketiciyi korumak
2012 temmuz sınavında çıktı.
Kethüda: Lonca görevinde örgüt ve hükümet arasındaki ilişkiyi yürütürdü.
2008 mayıs 2010 mayıs 2012 ocak sınavında çıktı.
Ehil-i hibre: Her loncada malların niteliği hakkında görüş bildiren fiyatların tespitinde yardımcı olan ve anlaşmazlıkları çözümleyen görevli
Kazasker: Divan-ı Hümayumda büyük davalara bakan ve müderrislerin atama ve görevden alma işleriyle ilgilenen divan üyesi
2010 ocak sınavında çıktı.
Kadıasker: Divan-ı Hümayumda ilmiye sınıfının temsil ettiği görevli
2011 ocak, 2012 temmuz sınavında çıktı.
Kaptan-ı derya: Divan üyelerinden aynı zamanda “Cezairi Bahri Sefid” adıyla oluşturulan eyaletin de yöneticisidir.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Sadrazam: Osmanlı’daa İstanbul şehrinin güvenliğinden ve düzeninden doğrudan sorumlu olan kişidir.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Osmanlı Devletinin Yönetim biçimleri: Eyalet, Sancak, Divan
Eyalet: Osmanlı Devleti’nde en büyük idari birim
2012 temmuz sınavında çıktı.
Dikey hareketlilik: Reayadan biri savaşta gösterdiği başarıdan sonra seyfiye sınıfına geçmesi
2010 mayıs sınavında çıktı.
Yatay hareketlilik: Osmanlı Devletinin balkanlarda fethettiği topraklara Müslüman Türklerin yerleştirilmesine denir
2008 mayıs 2009 mayıs 2011 ocak sınavında çıktı
Duyun-ı Umumiye idaresi: Osmanlının dış borçlarını karşılamak amacıyla kuruldu
2011 ocak sınavında çıktı
Zahire Hazinesi: İstanbul’un yiyecek ihtiyacını karşılamak için kuruldu.
2008 mayıs 2011 ocak sınavında çıktı
Encümen-i Danış
• 1851 yılında bir bilim kültür akademisi olarak çalışması amacıyla kuruldu
• Kuruluş amacı en yüksek öğretimde okutulacak ders kitaplarını hazırlamak
• Bu kuruluş 1962 yılında kapatıldı
2010 ocak sınavında çıktı.
Divan-ı Ahkam-ı Adliye : Yargıtay
2011 temmuz 2012 mayıs sınavında çıktı.
Arz-ı Miri: Mülkiyet hakkı devlete ait olan yalnız işletmek şartı ile sahiplerinin üzerine bırakılan topraklar
2011 temmuz sınavında çıktı.
Miri arazi: Osmanlı Devletinde mülkiyet hakkı devlete ait olan yalnız işlemek şartıyla sahiplerinin üzerine bırakılan arazi.
2011 ocak temmuz sınavında çıktı
Miri arazinin bölümleri: Mukataa, Yurtluk, Malikane, Ocaklık, Paşmaklık
2011 ocak, temmuz 2012 ocak sınavında çıktı.
Şer-i vergiler: Öşr, Cizye, Haraç
2010 mayıs 2011 temmuz 2012 mayıs sınavında çıktı.
Dirlik topraklar: Gelirlerine göre üç’e ayrılırlar has, zeamet, tımar
2009 ağustos sınavında çıktı.
Öşri topraklar: Fethedilen topraklara Müslümanların yerleştirilmesi
Nişancı: Osmanlı Devletinde divandan çıkan her türlü belgenin üzerine padişahın imzası hükmündeki turayı çeken görevli
2008 mayıs sınavında çıktı.
Niyabent Resmi: Osmanlı Devletinde yöneticilerin yönetim sırasında reayadan aldıkları vergi
2008 ağustos sınavında çıktı.
Haraciye: Osmanlı devletinde Müslüman olmayan halkın elindeki topraklar
2008 ağustos sınavında çıktı.
Çiftbozan:
• Osmanlı Devletinde toprağını boş bırakan köylüden alınan vergi
• Osmanlıdaki toplumda yatay hareketlilikle doğrudan ilişkisi vardır.
2008 mayıs, ağustos sınavında çıktı.
Çiftresmi: Örfi vergilerden biridir
2009 mayıs sınavında çıktı.
Muhtesip: Osmanlı Devletinde kadı adına esnafı denetleyen görevli
2008 ağustos 2012 mayıs sınavında çıktı.
Ulufe: Kapıkulu askerlerinin üç ayda aldıklar maaş
2008 mayıs sınavında çıktı.
Cemaat: Osmanlı Devletinde din dil ve gelenek özelliklerine sahip ayrı guruplar.
2010 ocak sınavında çıktı.
Kültür: “ Toplumların tarih boyunca oluşturdukları dil, din, gelenek, sanat ve hayat tarzı gibi maddi ve manevi değerlerin bütününe denir” .
2010 ocak sınavında çıktı.
Kalemiye: Divan-ı Hümanyumda defterdar ve nişancının temsil ettiği sınıf
Şehirliler sınıfı: Tacir, Esnaf, Asker
2011 temmuz sınavında çıktı.
Lonca teşkilatında görev alanlar: Şeyh, Yiğitbaşı, Ehl-i hibre
2011 mayıs, temmuz sınavında çıktı
Ehl-i hibre: Her loncada malların niteliği hakkında görüş bildiren, fiyatların tespitinde yardımcı olan ve anlaşmazlıkları çözümleyen görevli.
2009 mayıs 2011 ocak sınavında çıktı
Ağnam: Küçükbaş hayvan sahiplerinden alınan vergi
2010 ıocak sınavında çıktı.
Salyaneli Eyaletler: Osmanlı Devletinde tımar sistemi uygulanan eyaletler
2010 ocak sınavında çıktı.
Kapitülasyon: Osmanlı Devletinde gelir kaynaklarından biri olan gümrük vergilerinin değerini yitirmesi ( Bir ülkede yabancılara tanınan ticari imtiyaz)
2009 ağustos 2010 ağustos 2011 mayıs sınavında çıktı.
Avarız:
• Osmanlı ordusunun iaşesini ve diğer gereksinimleri için reayadan alınan olağan üstü durum vergisine verilen isim
• Örfi vergilerden biridir
2009 ocak 2010 ağustos 2011 ocak sınavında çıktı
Humbaracı ocağı: Osmanlı ordusunda havan topu ve el bombası yapımında sorumlu olan sınıf
2008 mayıs 2009 ağustos 2010 ağustos 2012 mayıs sınavında çıktı.
Yeniçerilerin görevi
• Askerlik dışında başka iş yapmazlardı
• Emekli olana kadar evlenmezlerdi
• Komutanlarına yeniçeri Ağası denirdi
2008 mayıs sınavında çıktı.
Sipahilerin görevi
• Atlı asker beslemek
• Üretim araçlarını temin etmek
• Üretimin devamlılığını sağlamak
2008 ağustos sınavında çıktı.
Tımarlı Sipahiler:
• Osmanlıda, savaş durumunda silahaltına alınan, barış durumunda ise tarımla uğraşan askeri birim.
• Osmanlı ordusundaki bu bölümün temeli toprak yönetimine dayanıyordu.
2012 mayıs, temmuz sınavında çıktı.
Tımar sistemi: Selçuklularda “ikta sistemi” olarak uyğulanmıştır
2012 mayıs sınavında çıktı.
İltizam sistemi: Kanunların saptadığı vergileri yükümlülerden toplama ve devlet hazinesine aktarma görevinin açık artırma yoluyla ve belli şartlarla bazı şahıslara devredilmesi yönetimidir.
2012 mayıs sınavında çıktı.
Ayan: Osmanlı Devletinde bir bölgenin bir kasabanın veya bir sınıfın önem kazanmış ileri gelenleri.
2009 ocak sınavında çıktı.
Ayan’ın görevi
• Halk ile yönetim arasında aracı
• Asker ve vergi toplanmasına yardımcı olurlardı
• Kadının bildirdiği emirleri halka iletirdi
2008 ağustos sınavında çıktı.
Hekimler: Osmanlıda ilmiye sınıfında dahil zümredir.
Müderris: Medresde ders okutan profösör
2009 ocak, ağustos sınavında çıktı.
Hahambaşı: Musevi vatandaşların Osmanlı Devleti ile olan ilişkilerini düzenler
2012 temmuz sınavında çıktı.
Selamlık: Osmanlı Devleti’nde, padişahların Cuma günleri bir camiye gidip , namaz kılıp, hutbe dinlemesi ve saraya dönmesi törenine verilen ad
2012 ocak sınavında çıktı.
Akçe: Osmanlıda sikke denilen gümüş para
2010 ocak 2011 temmuz sınavında çıktı.
Kaime: 1839’da Osmanlıda ilk kağıt para
2011 mayıs sınavında çıktı.
Madeni paralar: Akçe, kırmızı, sikke-i hasena
2011 mayıs sınavında çıktı.
Abdülmecit: İlk kağıt para çıkarılmıştır.
2012 ocak sınavında çıktı.
Osmanlı Devleti’nde 1844 yılında ekonomi alanında yapılan düzenleme ile 100 kuruş 1 Osmanlı lirası olarak belirlenmiştir
2012 temmuz sınavında çıktı.
Vakıf: Bir şeyi vakıf durumuna getiren
Mevkuf: Vakfedilmiş her türlü mal
Vakfiye: Vakfın kuruluş belgesi
2008 mayıs 2010 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlıda yönetim birimleri: Eyalet, Sancak, Kaza
2011 ocak sınavında çıktı.
Taşra yönetimi: Muhtesip, Beylerbeyi, Sancakbeyi
2011 ocak sınavında çıktı.
Beylerbeyi: Osmanlı Devletinde en büyük birimleri olan eyalet yöneticisi
2010 ocak 2012 ocak sınavında çıktı.
İlk kahvehane: Osmanlıda 1554 yılında yapıldı
2010 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlı klasik Türk kültürü: 1300 – 1700
2010 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlı Toplumu: Reaya – Askeri sınıf
Askeri sınıf (yönetenler sınıfı) : Seyfiye, İlmiye, Kalemiye
2009 ağustos 2012 mayıs, temmuz sınavında çıktı.
Balta limanı antlaşması: 1838 yılında Osmanlı Devleti ihracat dan aldığı vergi oranı %12 ithalattan aldığı vergi oranını da %5 olarak belirledi
2009 ocak sınavında çıktı
İlk özel Türk gazetesi:1860 Agah efendi ve Şinasi nin çıkardığıTercüman-ı Ahval gazetesi
2009 ocak sınavında çıktı.
Kanuniesasi : 1876’da yürürlüğe girmesi ile Osmanlı Devleti padişahlarla birlikte yönetime ortak olunması
2009 ocak 2012 mayıs sınavında çıktı.
Kırım savaşı: Osmanlı Devletinin aldığı ilk dış borcu bu savaşta aldı
2009 ocak 2010 ağustos 2012 ocak sınavında çıktı.
Kapıkulu süvarileri: Osmanlıda sefer veya savaş sırasında padişahı, hazineyi, ordu ağırlıklarını, koruyan askeri sınıf
2009 mayıs sınavında çıktı.
İlk büyük enfilasyon : 16. yüzyılda oldu
2009 mayıs sınavında çıktı.
Divan-ı hümanyum’ da padişaha ait olan yetkileri kullanan sınıflar: İlmiye, kalemiye, Seyfiye
Mekteb-i maarif adliye: 19. yüzyılda devlet memurlarını yetiştirmek için kuruldu.
2009 ağustos sınavında çıktı.
Lale devri: 1718 – 1730 batının etkisinin görülmeye başladığı dönem.
2008 ağustos 2009 ağustos sınavında çıktı
İlmiye sınıfına mensup olmanın en büyük şartı: Arapça bilmek
2009 ağustos sınavında çıktı.
Tanzimat dönemi meclisleri
• Meclis-i Mala-i Ahkamı Adliye
• Şurayı Devlet
• Meclis-i Ali-i Tanzimat
2008 mayıs sınavında çıktı.
İlk nüfus sayımı: 1831’de yapıldı
2009 ocak 2010 ağustos sınavında çıktı.
Hat sanatı ile uğraşan padişahlar: II.Mustafa, III. Ahmet, IV. Murat
2009 mayıs 2010 ağustos sınavında çıktı.
Hat sanatı ile isim yapanlar: Ahmet Karahisari, Hafız Osman, Mustafa Rakım Efendi, Mustafa İzzet Efendi
2011 ocak sınavında çıktı.
Osmanlı padişahlarının kullandıkları unvan: Sultan, Gazi, Hakan
2011 temmuz sınavında çıktı.
Köprülüler Dönemi: Osmanlı kültürünün 1300 – 1700 yılları arasındaki dönemine verilen isimdir.
2012 mayıs sınavında çıktı.
İznik : Osmanlıda ilk çini atölyesi bu şehirde açılmıştır
2012 mayıs sınavında çıktı.
Osmanlı Devletinde Hükümdarların kullandıkları unvanlar: Sultan, Hakan, Han
2012 ocak sınavında çıktı.
Mustafa Itri Efendi: Klasik Türk müziği bestekarıdır:
2012 ocak sınavında çıktı.
Akli ilimler: Deney, gözlem ve araştırmalara bağlı olarak gelişen ilimlere denir
2012 ocak sınavında çıktı.
İstanbul: İlk bağımsız ermeni okulu İstanbul’da açılmıştır.
2012 ocak sınavında çıktı.
Fıkıh: İslam hukuku anlamında kullanılan bilim dalı
2008 ağustos sınavında çıktı.
2012 temmuz sınavında çıktı.
bildiğin sorularımı yapamadın yoksa çalışmadığın yerlerdenmi geldi?