Felsefe Alanları....
Gönderilme zamanı: 18 Şub 2008, 13:43
Varlıkbilim (Varlık Felsefesi-Ontoloji):
Varlık üzerine ussal ara?tırma. Bir bütün olarak varlı?ı ele alır. Var olanın en temel niteliklerini inceler. İlk kez 17. yy?da terim olarak kullanılmı?tır.
- Thales, Anaksimenes ve di?er Milet okulu filozoflarının ilk neden ara?tırması varlıkbilimsel bir ara?tırmaydı. Aristoteles ?ilk felsefe? (protophilosophia) adını verdi?i disiplin için ?varlı?ı varlık olarak ele almak? deyimini kullanmı?tı.
-Gerçek, öz, biçim, sonlu, sonsuz, zorunlu, yetkin, eksik gibi kavramlar varlık felsefesinin alanındadır.
-Yalnızca varlık felsefesi varlı?ı ayrı?tırmaz, varlı?ın bir bütün olarak tüm nitelikleriyle ilgilenir. Örne?in estetik, varlı?ın sadece ?güzel?lik niteli?iyle ilgilenir.
Bilgi Felsefesi (Epistemoloji):
İnsan bilgisinin yapısını ve geçerlili?ini inceleyen felsefe dalı. Bilimsel çalı?malarda ortaya konulmu? ilkelerlerle, varsayımlarla, sonuçlarla ilgili ele?tirel bir ara?tırmadır.
-Yöntem bilim (metodoloji) bir bilim alanında geçerli olan yöntemleri de?erlendirir. Bilgi felsefesi daha bütünsel yakla?ır.
-İlk soru olarak bilginin olanaklı-olup olmadı?ını sorar. Örne?in sofistlerin ba?lıca iki temsilcisi bilginin olana?ını sorgular. Protogoras, do?runun her ki?iye görünen ?ey oldu?unu savunur. Evrensel bilgiye inanmaz. Gorgias, ?varlık yoktur?; ?hiçbir ?ey gerçek de?ildir?; ?bazı ?eyler varolsaydı bile bunları tanımak olanaksız olurdu?; ?varlık bilinseydi de ba?kasına bildirilemezdi?; ?bildirilse de anla?ılamazdı? tezlerini öne sürer. Bunların kar?ısında bilginin olanaklı oldu?unu savunan ancak elde edilme yolu konusunda ayrı?an akılcılar, duyumcular, sezgiciler... yer alır
-Do?ruluk-yanlı?lık, kesinlik-olasılık, mutlaklık-görelilik vb. kavramlar bilgi felsefesinin alanına girer.
-Bilgi felsefesiyle bilim felsefesi iç içe geçmi?tir. (episteme: bilgi, bilim)
Etik (Ahlak Felsefesi)
Etik (Ahlak Felsefesi): İnsanlar arasındaki ili?kilerin temelinde yer alan de?erleri, ahlaki bakımdan iyi ya da kötü, do?ru ya da yanlı? olanın niteli?ini ve temellerini ara?tırır.
-Ahlakçılık, ahlaksızcılık gibi anlayı?larla ilgilenir.
-Meslek ahlakı, vatanda?lık ahlakı gibi ayrımlar olsa da, etik için temel ayrım, insanı mutlulu?a götürecek yollar açısından ?mutluluk ahlakı? ve insanın topluma kar?ı zorunlulukları-sorumlulukları açısından ?ödev ahlakı? arasındadır.
Estetik
Estetik: Aishetike Yunanca duyum anlamına gelir. Estetik do?a ve sanatta güzeli ara?tıran felsefe dalıdır.
-Estetikle ilk ilgilenen filozof Platon oldu. Dizgeci filozof, ?filozoflar aristokrasisinin yararı için-yararına göre güzeli tanımladı.
-Ayrı bir disiplin olarak 18 yy.?da Baumgarten kurdu. Ona göre estetik ?güzel üzerine dü?ünme bilimi?dir. Mantık zihinsel bilginin yetkinli?ini yeni ?hakikati? ara?tırır, küçük kız karde?i estetik duyusal bilginin yetkinli?i olarak ?güzel?i ara?tırır.
-Kant ?iyi? ve ?güzel?i ayrı?tırdı, ?estetik haz?la ?duyusal ho?lanma?nın farkını açıkladı.
Sanat Felsefesi
Sanat Felsefesi: Dü?ünce, amaç ve sorunların; beceri ve dü? gücüyle, güzeli yaratarak aktarıldı?ı etkinlik alanlarına sanat denir. Sanat felsefesi, sanatın yapısını insanlar açısından i?levini ve anlamını ara?tırır.
-Sanat ele?tirisi gibi sanatçının psikolojik süreçleriyle, yapıtın üretildi?i dönemin toplumsal yapısıyla ilgilenmez. Yapıtın kendisiyle ilgilenir, içeri?ini inceler ve gerçeklikle ili?kisini ara?tırır.
Din Felsefesi
Din Felsefesi: Dinsel kavramları, davranı? biçimlerini felsefe temelinde savunmaya veya ele?tiriye yönelik felsefe ara?tırmalarıyla ilgilenir. Son 150 yıldır ayrı bir felsefe dalı olarak biçimlenmi?tir.
-Daha çok Tanrı?nın üstün ve mutlak bir gerçek olarak kanıtlanmasına yo?unla?tı.
1-Ontolojik kanıt: Kavramın varlı?ı gerçekli?e i?aret eder. (Bir kavram türetildiyse mutlaka gerçeklikten kaynaklanmı?tır.)
2-Kozmolojik kanıt: Nedensellik ili?kisine göre evrenin bir ilk nedeni olmalıdır.
3-Tasarıma dayalı kanıt: Kusursuz evren düzeni, üstün bir yaratıcının eseridir
Varlık üzerine ussal ara?tırma. Bir bütün olarak varlı?ı ele alır. Var olanın en temel niteliklerini inceler. İlk kez 17. yy?da terim olarak kullanılmı?tır.
- Thales, Anaksimenes ve di?er Milet okulu filozoflarının ilk neden ara?tırması varlıkbilimsel bir ara?tırmaydı. Aristoteles ?ilk felsefe? (protophilosophia) adını verdi?i disiplin için ?varlı?ı varlık olarak ele almak? deyimini kullanmı?tı.
-Gerçek, öz, biçim, sonlu, sonsuz, zorunlu, yetkin, eksik gibi kavramlar varlık felsefesinin alanındadır.
-Yalnızca varlık felsefesi varlı?ı ayrı?tırmaz, varlı?ın bir bütün olarak tüm nitelikleriyle ilgilenir. Örne?in estetik, varlı?ın sadece ?güzel?lik niteli?iyle ilgilenir.
Bilgi Felsefesi (Epistemoloji):
İnsan bilgisinin yapısını ve geçerlili?ini inceleyen felsefe dalı. Bilimsel çalı?malarda ortaya konulmu? ilkelerlerle, varsayımlarla, sonuçlarla ilgili ele?tirel bir ara?tırmadır.
-Yöntem bilim (metodoloji) bir bilim alanında geçerli olan yöntemleri de?erlendirir. Bilgi felsefesi daha bütünsel yakla?ır.
-İlk soru olarak bilginin olanaklı-olup olmadı?ını sorar. Örne?in sofistlerin ba?lıca iki temsilcisi bilginin olana?ını sorgular. Protogoras, do?runun her ki?iye görünen ?ey oldu?unu savunur. Evrensel bilgiye inanmaz. Gorgias, ?varlık yoktur?; ?hiçbir ?ey gerçek de?ildir?; ?bazı ?eyler varolsaydı bile bunları tanımak olanaksız olurdu?; ?varlık bilinseydi de ba?kasına bildirilemezdi?; ?bildirilse de anla?ılamazdı? tezlerini öne sürer. Bunların kar?ısında bilginin olanaklı oldu?unu savunan ancak elde edilme yolu konusunda ayrı?an akılcılar, duyumcular, sezgiciler... yer alır
-Do?ruluk-yanlı?lık, kesinlik-olasılık, mutlaklık-görelilik vb. kavramlar bilgi felsefesinin alanına girer.
-Bilgi felsefesiyle bilim felsefesi iç içe geçmi?tir. (episteme: bilgi, bilim)
Etik (Ahlak Felsefesi)
Etik (Ahlak Felsefesi): İnsanlar arasındaki ili?kilerin temelinde yer alan de?erleri, ahlaki bakımdan iyi ya da kötü, do?ru ya da yanlı? olanın niteli?ini ve temellerini ara?tırır.
-Ahlakçılık, ahlaksızcılık gibi anlayı?larla ilgilenir.
-Meslek ahlakı, vatanda?lık ahlakı gibi ayrımlar olsa da, etik için temel ayrım, insanı mutlulu?a götürecek yollar açısından ?mutluluk ahlakı? ve insanın topluma kar?ı zorunlulukları-sorumlulukları açısından ?ödev ahlakı? arasındadır.
Estetik
Estetik: Aishetike Yunanca duyum anlamına gelir. Estetik do?a ve sanatta güzeli ara?tıran felsefe dalıdır.
-Estetikle ilk ilgilenen filozof Platon oldu. Dizgeci filozof, ?filozoflar aristokrasisinin yararı için-yararına göre güzeli tanımladı.
-Ayrı bir disiplin olarak 18 yy.?da Baumgarten kurdu. Ona göre estetik ?güzel üzerine dü?ünme bilimi?dir. Mantık zihinsel bilginin yetkinli?ini yeni ?hakikati? ara?tırır, küçük kız karde?i estetik duyusal bilginin yetkinli?i olarak ?güzel?i ara?tırır.
-Kant ?iyi? ve ?güzel?i ayrı?tırdı, ?estetik haz?la ?duyusal ho?lanma?nın farkını açıkladı.
Sanat Felsefesi
Sanat Felsefesi: Dü?ünce, amaç ve sorunların; beceri ve dü? gücüyle, güzeli yaratarak aktarıldı?ı etkinlik alanlarına sanat denir. Sanat felsefesi, sanatın yapısını insanlar açısından i?levini ve anlamını ara?tırır.
-Sanat ele?tirisi gibi sanatçının psikolojik süreçleriyle, yapıtın üretildi?i dönemin toplumsal yapısıyla ilgilenmez. Yapıtın kendisiyle ilgilenir, içeri?ini inceler ve gerçeklikle ili?kisini ara?tırır.
Din Felsefesi
Din Felsefesi: Dinsel kavramları, davranı? biçimlerini felsefe temelinde savunmaya veya ele?tiriye yönelik felsefe ara?tırmalarıyla ilgilenir. Son 150 yıldır ayrı bir felsefe dalı olarak biçimlenmi?tir.
-Daha çok Tanrı?nın üstün ve mutlak bir gerçek olarak kanıtlanmasına yo?unla?tı.
1-Ontolojik kanıt: Kavramın varlı?ı gerçekli?e i?aret eder. (Bir kavram türetildiyse mutlaka gerçeklikten kaynaklanmı?tır.)
2-Kozmolojik kanıt: Nedensellik ili?kisine göre evrenin bir ilk nedeni olmalıdır.
3-Tasarıma dayalı kanıt: Kusursuz evren düzeni, üstün bir yaratıcının eseridir
.