Edebiyat 6 Ders notlarım
Gönderilme zamanı: 14 Haz 2012, 17:40
Servet-i Fünun (edebiyatı cedide 1896 – 1901)
Servet-i fünun dergisi
• Üç önemli ismi Halit Ziya Işaklığil, Tevfik Fikret, Cenap Şehabettin
• Servet-i fünun dergisi “Türkçülük” bir akım olarak ön plana çıkmaktadır.
Servet-i Fünun Şairleri
- Ali Ekrem Bolayır
- Cenap Şahabettin
- Süleyman Nazif
- Hüseyin Suat
- Tevfik Fikret
Ali Ekrem Bolayır ( 1867 – 1917 )
• Şiirde yapılan yeniliklerin belirli bir ölçüde bulunması gerektiğini savunmuştur.
• Ona göre şiir, bütün insanların duygularının tercümanıdır.
• Ali Ekrem bolayıra göre şiirin teması insandır.
Şiirimiz : Ali Ekrem Bolayır’ın Servet-i Fünun dergisinde yayımlayarak Edebiyat-ı cedide topluluğunun dile getirdiği sanat anlayışı ve eleştirilerini dile getirdiği uzun makalesidir.
Eserleri: (şiir) Kırmızı Fesler, Ruh-ı Kemal, Ordunun Defteri
(tiyatro) Baria.
Cenap Şahabettinin eserleri (1870 – 1934 )
• İlk şiiri 1885’te daha öğrencilik yıllarında Saadet gazetesinde yayımlandı.
• Fransız parnasyenlerinden etkilendi
• Resim ve müziği şiirde birleştiren “Elhan-ı Şita” adlı şiiriyle ün kazandı
• Servet-i Fünun dergisinde şiirleri yayımlandı.
• Gelenekci şairlerin en çok saldırdığı yenilikçi şairdi.
• Şiirlerinde bireysel konuları tercih etti.
• Heceleri, müzik düzeyinde uyumlu kullanmayı savundu. Bu tarzda yazdığı iki örnek “Yakazat-ı Leyliye” ve “Elhan-ı Şita” şiirleridir
Eserleri :
Şiir : Tamat, Yakazat-ı Leyliye, Elhan-ı Şita
Tiyatro: Körebe
Düz yazı : Hac yolunda, Evrak-ı Eyyam, Avrupa Mektupları, Nesr-i harp, Nesr-i Sulh, Tamat ve Tiryaki Sözleri
Avrupa Mektupları: Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Çekoslovakya, Almanya ve Avusturya ‘ya yaptığı gezilere ait duygularını, düşüncelerini ve bu gezide kendisini etkileyen önemli olayları anlattığı eseridir.
Tevfik Fikret
• Duygu ve düşüncelerini beyit yerine dize içerisinde tamamladı.
• Divan edebiyatındaki beyit anlayışın kırarak nazmı nesre yaklaştırdı.
• Batı edebiyatında görülen sene, terzarima gibi nazım biçimlerini kullandı
• Tevfik Fikret “ferda” adlı şiirinde gençlere seslenmektedir.
• Tevfik Fikret “şermin” adlı eserini çocuklar için yazdı.
Eserleri Rubab-ı şikeste, Haluk’un defteri, Tarih-i Kadim Rubab-ın Cevabı, Şermin, Tarih-i Kadim ve Tarih-i Kadim’e Zeyl. (şiir) Ferda
Servet-i fünun düz yazı (Öğretici metinler, olay çevresinde oluşan edebi metinler
• Halit ziya Uşaklığil
• Mehmet Rauf
• Hüseyin Cahit Yalçın
• Ahmet Hikmet Müftüoğlu
Halit Ziya Uşaklığil
• Servet-i fünun ‘ un en ünlü romancılarındandır.
• Edebiyatımızın ilk gerçekçi hikayeci ve romancılarındandır.
• Romanlarında ağır bir dil kullanmıştır.
• Betimlemelere ve Ruhsal çözümlemelere eserlerinde geniş yer vermiştir.
• Roman ve hikaye türünden başarılı eserler veren servet-i fünun sanatçısı olup kırk yıl kitabında anılarını kaleme almış. Kitap beş cilt olarak yayımlanmıştır.
Eserleri :
Roman: Aşk-ı memnu, Mai ve Siyah, Ferdi ve Şükerası, Nemide, Bir ölünün defteri, Kırık Hayatlar
Hikaye: Bir Yazın Tarihi, Hepsinden Acı
Hatıra: Kırk yıl, Bir Acı hikaye
Deneme, Makale: Sanata dair
Tiyatro: Kabus, Firuzan
Mehmet Rauf
• Servet-i Fünun dönemi yazarlarındandır.
• Edebiyat-ı Cedide Topluğunun en önemli yazarlarındandır.
• Genellikle aşk konusunu işledi.
• Hizmet adlı dergide “Düşmüş” adlı hikayesi yayımlandı.
• En önemli eseri ilk psikolojik roman olan Eylül’dür
Roman : Eylül (Psikolojik bir romandır.)
Hikaye: Son Emel, Bir Aşkın Tarihi ve Üç hikaye
Tiyatro : Cidal, Sansür
Mensur şiir : Siyah inciler
Servet-i Fünun Edebiyatının genel özellikleri
• Kulağa göre kafiye anlayışı benimsenmiştir.
• Anlamın beyitte toplanması yerine, anlam tüm şiire yayılmıştır.
• Fransız edebiyatından sone ve terzarima gibi nazım biçimleri alınmıştır.
• Ölçü olarak aruz ölçüsünü kullanmıştır.
• Nazım birimi olarak mısra (dize ) kullanılmıştır.
• Şiirde sembolizm ve parnasizmin etkisinde kalınmıştır.
• Parça güzelliği yerine bütün güzelliği ön plana çıkarmıştır.
• Roman ve hikaye türünden batı tekniğine uygun ve başarılı örnekler vermiştir.
• Serveti funün hikaye ve romanlarında realizm’in etkisi görülür
• Tiyatro türünden hiç eser verilmemiştir.
• Tanzimat dönemi edebiyatından sonraki dönemdir.
• Aydınlara seslendiği için ağır bir dil kullanılmıştır.
• Dil ve anlatım süslü, sanatlı ve ağır bir nitelik kazanmıştır.
• Realist ve natüralist akımların etkisinde kalınmıştır.
• Sanat için sanat görüşü benimsenmiştir.
• Toplumsal temalara değinilmemiştir.
Servet-i fünun şiir özellikleri
Konuşma dilinde hiç bulunmayan sözcükler kullanılmıştır.
Anlam bütün şiire yayılmıştır.
Kulağa göre kafiye anlaşışı benimsenmiştir.
FECR-İ ATİ TOPLULUĞU (1909 – 1912)
Fecr-i ati
• Servet-i Fünun devamı niteliğindedir.
• Fecr-i Ati topluluğunun kuruluş bildirisinin Türk edebiyatındaki önemi Türk edebiyatındaki ilk bildiri olmasıdır.
• “Sanat şahsi ve muhteremdir” ilkesinden hareket eden edebi topluluktur.
Fecr-i Ati topluluğu sanatçıları
• Ahmet Haşim
• Ahmet Samim
• Emin Bülent
• Tahsin Nahit
• Celal Sahir
Fecr-i Ati topluluğu sanatçıları…
• Edebiyatı araç, değil amaç olarak görürler.
• Şiirde güzellik kavramını ön plana çıkardılar.
• Görüşlerini bir bildiriyle açıkladılar.
Fecr-i Ati topluluğunun amaçları
• Kamuya açık toplantılar düzenleyerek halkı, edebiyat ve sanat konularında bilgilendirmek
• Dilin, edebiyatın ve diğer bilimlerin ilerlemesini sağlamak
• Genç yetenekleri, sanatçıları bir araya getirmek, toplumu aydınlatmak
• Topluluk üyelerinin eserlerinden oluşan bir kütüphane kurmak.
Fecriati topluluğunun temsilcileri : Ahmet Haşim
Tahsin Nahit: “Kamer ve Zühre şairi” olarak şöhret kazanan Fecr-i Ati şair ve oyun yazarıdır.
Eserleri: ( tiyatro ) Hicranlar,
Ahmet Haşim
• Fecr-i Ati topluluğunda sanat yaşamına başladı.
• Özellikle Fransız sembolist şairlerden etkilendi
• Saf şiirin önemli temsilcileri içinde yer aldı
• Şiirde kapalılığa önem verirken düz yazıda açıklığa önem verdi
• Şiirde aruz ölçüsü kullandı.
• Özellikle Fransız sembolist şairlerinden etkilendi.
Eserleri : Sonbahar, Akşam, Mehtap, Sessizlik, Göller, havuzlar vb.
MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ: 1911 – 1923
Milli Edebiyat : 1911 ’de Ömer Seyfettin ve Ali Cenap gibi yazarlardan Selanik’te çıkarılan Genç Kalemler dergisi etrafında toplanan gençlerin oluşturduğu edebiyattır.
Milli Edebiyat akımı temsilcileri:
• Ömer Seyfettin
• Mehmet Emin Yurdakul
• Ziya Gölkalp
• Ali Canip Yöntem
Milli Edebiyat Dönemi şairleri
• Faruk Nafız Çamlıbel
• Yahya Kemal Beyatlı
• Mehmet Emin Yurdakul
Milli Edebiyat akımının genel özellikleri
• Ulusal kaynaklardan yararlanılmıştır.
• Dilde sadelik esastır
• Anlatımda gereksiz süs ve sanattan kaçınılmıştır.
• Halk edebiyatının nazım biçimleri tercih edilmiştir.
• Hece ölçüsü kullanılmıştır.
• Olay çevresinde gelişen edebi metinlerde sosyal konular işlenmiştir.
• Konuşma dilinin şiire yerleşmesi.
• Milli kaynaklardan faydalanarak halkın sorunları dile getirilmiştir.
• Hikaye ve Romanlarda olayların geçtiği yer İstanbul’dan Anadolu’ ya taşınmıştır.
Milli Edebiyat akımının amaçları:
• Ulusal kaynaklara dayalı bir edebiyat ortaya koymak.
• Aruz ölçüsü yerine hece ölçüsü kullanmak
• Eserlere yerli hayatı yansıtmak.
Ömer Seyfettin
• Edebiyatımızın en ünlühikayecilerindendir.
• Türk Edebiyatında Maupassant tarzı hikayenin başarılı uygulayıcısıdır.
• Hikayelerinin konuları günlük yaşamdan, çocukluk anılarından, tarihten ve folklordan alındı.
• Hikayelerinde hep olaya önem verirdi.
• Ulusal edebiyatın, ulusal dilden doğacağını savundu.
Eserleri : Yüksek ökçeler, Yalnız efe, Efruz Bey, Bomba, Falaka
Mehmet Emin Yurdakul
Eserleri : Türk Sazı, Tarla yolunda, Mustafa Kemal
Ziya Gölkalp
• Türkçülük adı verilen akım (hareketi) düzenleyip sisteme bağladı.
• Ulusal edebiyatımızın halk edebiyatı olduğunu, Türk edebiyatının Batı edebiyatı ile birleşmesini gerektiğini savundu.
• Hece ile yazdığı şiirlerde düşünceyi ön plana aldı.
Eserleri: Kırmızı Elma, Türkçülüğün Esasları, Malta mektupları, Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
Faruk Nafız Camlıbel
• Türk şiirinde sade dili ve heceyi ustalıkla kullanan şairlerden biridir.
• İlk şiirini aruz vezniyle yazdı.
• İkinci Meşrutiyetle birlikte Memleket Edebiyatı akımına ilgi duydu. Böylece hece vezinlerine yöneldi.
• Şarkın sultanları, çoban çeşmesi, han duvarları, canavar eserlerinden bazılarıdır.
• Fıkra, roman, tiyatro türünde eserler verdi.
Eserleri : Çoban Çeşmesi, Han Duvarları, Yıldız Yağmuru, Dinle Neyden, Şarkın Sultanları
Yahya Kemal Beyatlı
• Neo – klasik tarz adı verilen anlayışla, yalın dil ve aruz ölçüsüyle şiirler yazdı.
• Türkçeyi aruza başarıyla uyguladı.
• Saf şiirin önemli temsilcileri arasında yer aldı
Eserleri : Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şiirin Rüzgarıyla, Aziz İstanbul, Eğil Dağlar
Fuat Köprülü
• Edebiyat tarihi ve tarih araştırmacısıdır.
• Türk Edebiyatını dönemlere ayıran, bilimsel yöntemlerle inceleyen ilk araştırmacıdır.
• Türk Edebiyatın da ilk mutasavvıflar, Türk Edebiyat tarihi, Türk saz şairleri eserlerinden bazılarıdır
Eserleri : Türk Edebiyatın da ilk mutasavvıflar, Türk Edebiyat tarihi, Türk saz şairleri
Halide Edip Adıvar
• Milli Edebiyat ve Cumhuriyet dönemi yazarlarımızdandır.
• 1884 istanbulda doğmuştur.
• Öğretmenlik ve müfettişlik yapan yazar, Kurtuluş savaşı yıllarında Anadolu’ya gelerek Milli Mücadele hareketlerine katıldı..
• Hikaye, roman ve anı türünden eserler verdi.
Eserleri : Ateşten Gömlek, Handan, Sinekli Bakkal, Kalp ağrısı, Vurun Kahpeye
Yakup Kadri karaosmanoğlu
• Yirminci yüzyıl yazarlarındadır.
• Fecr-i Ati topluluğunda romantik, realist hikayeler ve mensur şiir yazarak başladı.
• Deneme, makale, roman, anı türünden eserler verdi.
• Yakup Kadri Karaosmanoğlu Fecri ati ve Milli edebiyat dönemi içerisinde yer alır.
• “Kiralık Konak” adlı eserinde kuşaklar arası çatışmayı işlemiştir.
Eserleri: Hüküm gecesi, Nur Baba, Yaban, Kiralık Konak, Ankara, Bir Serencam, Yaban
Mehmet Akif Ersoy
• Toplum için sanat anlayışını benimseyen şairlerimizdendir.
• Günlük hayatta karşılaşabileceğimiz her türlü sosyal olayı, vatan – millet konularını coşkulu bir anlatımla dile getirdi.
• Eserlerini safahat adlı bir kitapta topladı.
• “Hayal ile yoktur benim alışverişim, her ne demişsem görüp söylemişim” diyen şair, sanat anlayışını’ da ortaya koymaktadır.
• Aruzu halkın konuşma diline başarıyla uygulamış, yazdığı manzum hikayelerde yoksul insanların yaşamını gerçekçi bir görüşle aktarmıştır.
• Safahat adlı eserin bölümleri : Süleymaniye kürsüsünde, Hakkın sesleri, Gölgeler
eserleri: Safahat,
Reşat Nuri Gültekin
• 20. yüzyıl roman, hikaye ve oyun yazarıdır.
• Yazı hayatına Birinci Dünya Savaşı sonlarında 1917 de başladı
• İlk eseri Eski ahbap 1917’de basıldı.
• Çalıkuşunun vakit gazetesinde tefrikasıyla geniş bir ün kazandı.
Eserleri : Yeşil gece, Tanrı Misafiri, Dudaktan Kalbe, Çalı Kuşu,Yaprak Dökümü
Beş Heceliler Topluluğu üyeleri :
• Faruk Nafız Çamlıbel
• Orhan Seyfi Orhon
• Enis Behiç Koryürek
• Yusuf Ziya Ortaç
• Halit Fahri Ozansoy
ÖZ ŞİİR
• Anlam kapalı olduğu için okuyucudan okuyucuya farklılık gösterir.
• Önce ritim sonra da dilin ahenkliğinin sezdirilmesi önemlidir.
• Şiirde sözcüklerin belli bir ahenk içinde düzenlenmesi gerekir.
• Amaç, şiirde söze önem vermektir.
• Sosyal temalardan çok bireysel duyarlılık tercih edilir.
• “Hissettirmek” ve “sezdirmek” önceliklidir.
“Saf Şiir”(öz şiir) temsilcileri : Ahmet Haşim , Yahya Kemal Beyatlı
EDEBİYAT BİLGİLERİ
Realizm
• 19. yüzyılın ikinci yarısında romantizme tepki olarak doğmuş bir edebiyat akımıdır
• Gerçeği olduğu gibi anlatmayı amaç edinen bir akımdır.
• Dostoyevski, Honore de Balzaç, guy de Maupossant, Stendhal, Tolstoy önemli temsilcilerindendir.
Parnasizm :
• Realizm akımının şiirdeki karşılığıdır
• Duygulardan çok tasvirlere yer verilir
• Biçim ve söyleyiş özelliği önemlidir.
Parnasyen Şairler
• Biçim ve söyleyiş güzelliğine önem vermişlerdir.
• Duygulardan çok tasvire önem verilmiştir
• Sanat için sanatı savunmuşlardır.
Sembolizm : Kapalılığı sağlamak için mecazlardan ve sembollerden yararlanılan öncüleri Paul Verlaine ve Baudelaire dir.
• 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra parnasizme tepki olarak doğdu.
• Fransa da başladı, kısa sürede Avrupa’ya yayıldı.
• Bu akıma göre gerçeği olduğu gibi aktarma olanağı yoktur. Bu nedenle görülen nesnelerin insanda bıraktığı izlenimler anlatılır
Batıcılık : Avrupa’nın biliminin, teknolojisinin yanında yaşama tarzının da Osmanlı halkı tarafından benimsenmesi gerektiğini ileri süren ideoloji’dir.
Osmanlıcılık: Osmanlı Devleti içinde yaşayan halk arasında dil, din, ırk ayrımının göz ardı edilerek herkesin eşit haklara sahip olması gerektiğini savunan görüş.
Türkçülük: Osmanlı Devleti’nin gücünü Türk tarihi ve kültüründen alması “Türk ulusu” fikrinin yayılması düşüncesin dayanmıştır. ( Milli edebiyat anlayışının oluşmasında etkili olmuştur.)
Türkçülük akımının kültür ve edebiyat alanındaki yayın organları
• Türk Derneği
• Genç Kalemler
• Türk ocağı
COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER VE MENSUR ŞİİR
Mensur şiir:
Şinasi : Fransız edebiyatından çevirilerle ülkemize mensur şiirin ilk örneklerini veren sanatcı
Servet-i fünun dergisi
• Üç önemli ismi Halit Ziya Işaklığil, Tevfik Fikret, Cenap Şehabettin
• Servet-i fünun dergisi “Türkçülük” bir akım olarak ön plana çıkmaktadır.
Servet-i Fünun Şairleri
- Ali Ekrem Bolayır
- Cenap Şahabettin
- Süleyman Nazif
- Hüseyin Suat
- Tevfik Fikret
Ali Ekrem Bolayır ( 1867 – 1917 )
• Şiirde yapılan yeniliklerin belirli bir ölçüde bulunması gerektiğini savunmuştur.
• Ona göre şiir, bütün insanların duygularının tercümanıdır.
• Ali Ekrem bolayıra göre şiirin teması insandır.
Şiirimiz : Ali Ekrem Bolayır’ın Servet-i Fünun dergisinde yayımlayarak Edebiyat-ı cedide topluluğunun dile getirdiği sanat anlayışı ve eleştirilerini dile getirdiği uzun makalesidir.
Eserleri: (şiir) Kırmızı Fesler, Ruh-ı Kemal, Ordunun Defteri
(tiyatro) Baria.
Cenap Şahabettinin eserleri (1870 – 1934 )
• İlk şiiri 1885’te daha öğrencilik yıllarında Saadet gazetesinde yayımlandı.
• Fransız parnasyenlerinden etkilendi
• Resim ve müziği şiirde birleştiren “Elhan-ı Şita” adlı şiiriyle ün kazandı
• Servet-i Fünun dergisinde şiirleri yayımlandı.
• Gelenekci şairlerin en çok saldırdığı yenilikçi şairdi.
• Şiirlerinde bireysel konuları tercih etti.
• Heceleri, müzik düzeyinde uyumlu kullanmayı savundu. Bu tarzda yazdığı iki örnek “Yakazat-ı Leyliye” ve “Elhan-ı Şita” şiirleridir
Eserleri :
Şiir : Tamat, Yakazat-ı Leyliye, Elhan-ı Şita
Tiyatro: Körebe
Düz yazı : Hac yolunda, Evrak-ı Eyyam, Avrupa Mektupları, Nesr-i harp, Nesr-i Sulh, Tamat ve Tiryaki Sözleri
Avrupa Mektupları: Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Çekoslovakya, Almanya ve Avusturya ‘ya yaptığı gezilere ait duygularını, düşüncelerini ve bu gezide kendisini etkileyen önemli olayları anlattığı eseridir.
Tevfik Fikret
• Duygu ve düşüncelerini beyit yerine dize içerisinde tamamladı.
• Divan edebiyatındaki beyit anlayışın kırarak nazmı nesre yaklaştırdı.
• Batı edebiyatında görülen sene, terzarima gibi nazım biçimlerini kullandı
• Tevfik Fikret “ferda” adlı şiirinde gençlere seslenmektedir.
• Tevfik Fikret “şermin” adlı eserini çocuklar için yazdı.
Eserleri Rubab-ı şikeste, Haluk’un defteri, Tarih-i Kadim Rubab-ın Cevabı, Şermin, Tarih-i Kadim ve Tarih-i Kadim’e Zeyl. (şiir) Ferda
Servet-i fünun düz yazı (Öğretici metinler, olay çevresinde oluşan edebi metinler
• Halit ziya Uşaklığil
• Mehmet Rauf
• Hüseyin Cahit Yalçın
• Ahmet Hikmet Müftüoğlu
Halit Ziya Uşaklığil
• Servet-i fünun ‘ un en ünlü romancılarındandır.
• Edebiyatımızın ilk gerçekçi hikayeci ve romancılarındandır.
• Romanlarında ağır bir dil kullanmıştır.
• Betimlemelere ve Ruhsal çözümlemelere eserlerinde geniş yer vermiştir.
• Roman ve hikaye türünden başarılı eserler veren servet-i fünun sanatçısı olup kırk yıl kitabında anılarını kaleme almış. Kitap beş cilt olarak yayımlanmıştır.
Eserleri :
Roman: Aşk-ı memnu, Mai ve Siyah, Ferdi ve Şükerası, Nemide, Bir ölünün defteri, Kırık Hayatlar
Hikaye: Bir Yazın Tarihi, Hepsinden Acı
Hatıra: Kırk yıl, Bir Acı hikaye
Deneme, Makale: Sanata dair
Tiyatro: Kabus, Firuzan
Mehmet Rauf
• Servet-i Fünun dönemi yazarlarındandır.
• Edebiyat-ı Cedide Topluğunun en önemli yazarlarındandır.
• Genellikle aşk konusunu işledi.
• Hizmet adlı dergide “Düşmüş” adlı hikayesi yayımlandı.
• En önemli eseri ilk psikolojik roman olan Eylül’dür
Roman : Eylül (Psikolojik bir romandır.)
Hikaye: Son Emel, Bir Aşkın Tarihi ve Üç hikaye
Tiyatro : Cidal, Sansür
Mensur şiir : Siyah inciler
Servet-i Fünun Edebiyatının genel özellikleri
• Kulağa göre kafiye anlayışı benimsenmiştir.
• Anlamın beyitte toplanması yerine, anlam tüm şiire yayılmıştır.
• Fransız edebiyatından sone ve terzarima gibi nazım biçimleri alınmıştır.
• Ölçü olarak aruz ölçüsünü kullanmıştır.
• Nazım birimi olarak mısra (dize ) kullanılmıştır.
• Şiirde sembolizm ve parnasizmin etkisinde kalınmıştır.
• Parça güzelliği yerine bütün güzelliği ön plana çıkarmıştır.
• Roman ve hikaye türünden batı tekniğine uygun ve başarılı örnekler vermiştir.
• Serveti funün hikaye ve romanlarında realizm’in etkisi görülür
• Tiyatro türünden hiç eser verilmemiştir.
• Tanzimat dönemi edebiyatından sonraki dönemdir.
• Aydınlara seslendiği için ağır bir dil kullanılmıştır.
• Dil ve anlatım süslü, sanatlı ve ağır bir nitelik kazanmıştır.
• Realist ve natüralist akımların etkisinde kalınmıştır.
• Sanat için sanat görüşü benimsenmiştir.
• Toplumsal temalara değinilmemiştir.
Servet-i fünun şiir özellikleri
Konuşma dilinde hiç bulunmayan sözcükler kullanılmıştır.
Anlam bütün şiire yayılmıştır.
Kulağa göre kafiye anlaşışı benimsenmiştir.
FECR-İ ATİ TOPLULUĞU (1909 – 1912)
Fecr-i ati
• Servet-i Fünun devamı niteliğindedir.
• Fecr-i Ati topluluğunun kuruluş bildirisinin Türk edebiyatındaki önemi Türk edebiyatındaki ilk bildiri olmasıdır.
• “Sanat şahsi ve muhteremdir” ilkesinden hareket eden edebi topluluktur.
Fecr-i Ati topluluğu sanatçıları
• Ahmet Haşim
• Ahmet Samim
• Emin Bülent
• Tahsin Nahit
• Celal Sahir
Fecr-i Ati topluluğu sanatçıları…
• Edebiyatı araç, değil amaç olarak görürler.
• Şiirde güzellik kavramını ön plana çıkardılar.
• Görüşlerini bir bildiriyle açıkladılar.
Fecr-i Ati topluluğunun amaçları
• Kamuya açık toplantılar düzenleyerek halkı, edebiyat ve sanat konularında bilgilendirmek
• Dilin, edebiyatın ve diğer bilimlerin ilerlemesini sağlamak
• Genç yetenekleri, sanatçıları bir araya getirmek, toplumu aydınlatmak
• Topluluk üyelerinin eserlerinden oluşan bir kütüphane kurmak.
Fecriati topluluğunun temsilcileri : Ahmet Haşim
Tahsin Nahit: “Kamer ve Zühre şairi” olarak şöhret kazanan Fecr-i Ati şair ve oyun yazarıdır.
Eserleri: ( tiyatro ) Hicranlar,
Ahmet Haşim
• Fecr-i Ati topluluğunda sanat yaşamına başladı.
• Özellikle Fransız sembolist şairlerden etkilendi
• Saf şiirin önemli temsilcileri içinde yer aldı
• Şiirde kapalılığa önem verirken düz yazıda açıklığa önem verdi
• Şiirde aruz ölçüsü kullandı.
• Özellikle Fransız sembolist şairlerinden etkilendi.
Eserleri : Sonbahar, Akşam, Mehtap, Sessizlik, Göller, havuzlar vb.
MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ: 1911 – 1923
Milli Edebiyat : 1911 ’de Ömer Seyfettin ve Ali Cenap gibi yazarlardan Selanik’te çıkarılan Genç Kalemler dergisi etrafında toplanan gençlerin oluşturduğu edebiyattır.
Milli Edebiyat akımı temsilcileri:
• Ömer Seyfettin
• Mehmet Emin Yurdakul
• Ziya Gölkalp
• Ali Canip Yöntem
Milli Edebiyat Dönemi şairleri
• Faruk Nafız Çamlıbel
• Yahya Kemal Beyatlı
• Mehmet Emin Yurdakul
Milli Edebiyat akımının genel özellikleri
• Ulusal kaynaklardan yararlanılmıştır.
• Dilde sadelik esastır
• Anlatımda gereksiz süs ve sanattan kaçınılmıştır.
• Halk edebiyatının nazım biçimleri tercih edilmiştir.
• Hece ölçüsü kullanılmıştır.
• Olay çevresinde gelişen edebi metinlerde sosyal konular işlenmiştir.
• Konuşma dilinin şiire yerleşmesi.
• Milli kaynaklardan faydalanarak halkın sorunları dile getirilmiştir.
• Hikaye ve Romanlarda olayların geçtiği yer İstanbul’dan Anadolu’ ya taşınmıştır.
Milli Edebiyat akımının amaçları:
• Ulusal kaynaklara dayalı bir edebiyat ortaya koymak.
• Aruz ölçüsü yerine hece ölçüsü kullanmak
• Eserlere yerli hayatı yansıtmak.
Ömer Seyfettin
• Edebiyatımızın en ünlühikayecilerindendir.
• Türk Edebiyatında Maupassant tarzı hikayenin başarılı uygulayıcısıdır.
• Hikayelerinin konuları günlük yaşamdan, çocukluk anılarından, tarihten ve folklordan alındı.
• Hikayelerinde hep olaya önem verirdi.
• Ulusal edebiyatın, ulusal dilden doğacağını savundu.
Eserleri : Yüksek ökçeler, Yalnız efe, Efruz Bey, Bomba, Falaka
Mehmet Emin Yurdakul
Eserleri : Türk Sazı, Tarla yolunda, Mustafa Kemal
Ziya Gölkalp
• Türkçülük adı verilen akım (hareketi) düzenleyip sisteme bağladı.
• Ulusal edebiyatımızın halk edebiyatı olduğunu, Türk edebiyatının Batı edebiyatı ile birleşmesini gerektiğini savundu.
• Hece ile yazdığı şiirlerde düşünceyi ön plana aldı.
Eserleri: Kırmızı Elma, Türkçülüğün Esasları, Malta mektupları, Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
Faruk Nafız Camlıbel
• Türk şiirinde sade dili ve heceyi ustalıkla kullanan şairlerden biridir.
• İlk şiirini aruz vezniyle yazdı.
• İkinci Meşrutiyetle birlikte Memleket Edebiyatı akımına ilgi duydu. Böylece hece vezinlerine yöneldi.
• Şarkın sultanları, çoban çeşmesi, han duvarları, canavar eserlerinden bazılarıdır.
• Fıkra, roman, tiyatro türünde eserler verdi.
Eserleri : Çoban Çeşmesi, Han Duvarları, Yıldız Yağmuru, Dinle Neyden, Şarkın Sultanları
Yahya Kemal Beyatlı
• Neo – klasik tarz adı verilen anlayışla, yalın dil ve aruz ölçüsüyle şiirler yazdı.
• Türkçeyi aruza başarıyla uyguladı.
• Saf şiirin önemli temsilcileri arasında yer aldı
Eserleri : Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şiirin Rüzgarıyla, Aziz İstanbul, Eğil Dağlar
Fuat Köprülü
• Edebiyat tarihi ve tarih araştırmacısıdır.
• Türk Edebiyatını dönemlere ayıran, bilimsel yöntemlerle inceleyen ilk araştırmacıdır.
• Türk Edebiyatın da ilk mutasavvıflar, Türk Edebiyat tarihi, Türk saz şairleri eserlerinden bazılarıdır
Eserleri : Türk Edebiyatın da ilk mutasavvıflar, Türk Edebiyat tarihi, Türk saz şairleri
Halide Edip Adıvar
• Milli Edebiyat ve Cumhuriyet dönemi yazarlarımızdandır.
• 1884 istanbulda doğmuştur.
• Öğretmenlik ve müfettişlik yapan yazar, Kurtuluş savaşı yıllarında Anadolu’ya gelerek Milli Mücadele hareketlerine katıldı..
• Hikaye, roman ve anı türünden eserler verdi.
Eserleri : Ateşten Gömlek, Handan, Sinekli Bakkal, Kalp ağrısı, Vurun Kahpeye
Yakup Kadri karaosmanoğlu
• Yirminci yüzyıl yazarlarındadır.
• Fecr-i Ati topluluğunda romantik, realist hikayeler ve mensur şiir yazarak başladı.
• Deneme, makale, roman, anı türünden eserler verdi.
• Yakup Kadri Karaosmanoğlu Fecri ati ve Milli edebiyat dönemi içerisinde yer alır.
• “Kiralık Konak” adlı eserinde kuşaklar arası çatışmayı işlemiştir.
Eserleri: Hüküm gecesi, Nur Baba, Yaban, Kiralık Konak, Ankara, Bir Serencam, Yaban
Mehmet Akif Ersoy
• Toplum için sanat anlayışını benimseyen şairlerimizdendir.
• Günlük hayatta karşılaşabileceğimiz her türlü sosyal olayı, vatan – millet konularını coşkulu bir anlatımla dile getirdi.
• Eserlerini safahat adlı bir kitapta topladı.
• “Hayal ile yoktur benim alışverişim, her ne demişsem görüp söylemişim” diyen şair, sanat anlayışını’ da ortaya koymaktadır.
• Aruzu halkın konuşma diline başarıyla uygulamış, yazdığı manzum hikayelerde yoksul insanların yaşamını gerçekçi bir görüşle aktarmıştır.
• Safahat adlı eserin bölümleri : Süleymaniye kürsüsünde, Hakkın sesleri, Gölgeler
eserleri: Safahat,
Reşat Nuri Gültekin
• 20. yüzyıl roman, hikaye ve oyun yazarıdır.
• Yazı hayatına Birinci Dünya Savaşı sonlarında 1917 de başladı
• İlk eseri Eski ahbap 1917’de basıldı.
• Çalıkuşunun vakit gazetesinde tefrikasıyla geniş bir ün kazandı.
Eserleri : Yeşil gece, Tanrı Misafiri, Dudaktan Kalbe, Çalı Kuşu,Yaprak Dökümü
Beş Heceliler Topluluğu üyeleri :
• Faruk Nafız Çamlıbel
• Orhan Seyfi Orhon
• Enis Behiç Koryürek
• Yusuf Ziya Ortaç
• Halit Fahri Ozansoy
ÖZ ŞİİR
• Anlam kapalı olduğu için okuyucudan okuyucuya farklılık gösterir.
• Önce ritim sonra da dilin ahenkliğinin sezdirilmesi önemlidir.
• Şiirde sözcüklerin belli bir ahenk içinde düzenlenmesi gerekir.
• Amaç, şiirde söze önem vermektir.
• Sosyal temalardan çok bireysel duyarlılık tercih edilir.
• “Hissettirmek” ve “sezdirmek” önceliklidir.
“Saf Şiir”(öz şiir) temsilcileri : Ahmet Haşim , Yahya Kemal Beyatlı
EDEBİYAT BİLGİLERİ
Realizm
• 19. yüzyılın ikinci yarısında romantizme tepki olarak doğmuş bir edebiyat akımıdır
• Gerçeği olduğu gibi anlatmayı amaç edinen bir akımdır.
• Dostoyevski, Honore de Balzaç, guy de Maupossant, Stendhal, Tolstoy önemli temsilcilerindendir.
Parnasizm :
• Realizm akımının şiirdeki karşılığıdır
• Duygulardan çok tasvirlere yer verilir
• Biçim ve söyleyiş özelliği önemlidir.
Parnasyen Şairler
• Biçim ve söyleyiş güzelliğine önem vermişlerdir.
• Duygulardan çok tasvire önem verilmiştir
• Sanat için sanatı savunmuşlardır.
Sembolizm : Kapalılığı sağlamak için mecazlardan ve sembollerden yararlanılan öncüleri Paul Verlaine ve Baudelaire dir.
• 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra parnasizme tepki olarak doğdu.
• Fransa da başladı, kısa sürede Avrupa’ya yayıldı.
• Bu akıma göre gerçeği olduğu gibi aktarma olanağı yoktur. Bu nedenle görülen nesnelerin insanda bıraktığı izlenimler anlatılır
Batıcılık : Avrupa’nın biliminin, teknolojisinin yanında yaşama tarzının da Osmanlı halkı tarafından benimsenmesi gerektiğini ileri süren ideoloji’dir.
Osmanlıcılık: Osmanlı Devleti içinde yaşayan halk arasında dil, din, ırk ayrımının göz ardı edilerek herkesin eşit haklara sahip olması gerektiğini savunan görüş.
Türkçülük: Osmanlı Devleti’nin gücünü Türk tarihi ve kültüründen alması “Türk ulusu” fikrinin yayılması düşüncesin dayanmıştır. ( Milli edebiyat anlayışının oluşmasında etkili olmuştur.)
Türkçülük akımının kültür ve edebiyat alanındaki yayın organları
• Türk Derneği
• Genç Kalemler
• Türk ocağı
COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER VE MENSUR ŞİİR
Mensur şiir:
Şinasi : Fransız edebiyatından çevirilerle ülkemize mensur şiirin ilk örneklerini veren sanatcı